%0 Journal Article
%T بررسی ویژگیهای سبکی مقالات شمس و فیه مافیه بر اساس عملکرد نقشهای زبانی جملات
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Somaye Aghababaei
%D 2023
%\ 2022/11/11
%N 90
%V 16
%P 1-25
%K Stylistics
%K  linguistic roles of sentences
%K  Roman Jacobsen
%K  Maqalat Shams
%K  Fih-Ma-fih.
%X زمینه
و هدف:
یاکوبسن بر این باور است که با بررسی شش عنصر ارتباطیِ «ﭘﯿﺎم»، «ﻣﺨﺎﻃﺐ»، «ﻣﻮﺿﻮع»،
«ﮔﻮﯾﻨﺪه»، «ﻣﺠﺮای ارﺗﺒﺎﻃﯽ» و «رﻣﺰﮔﺎن» میتوان ویژگیهای سبکی متون را بررسی و تحلیل
کرد. از دید او، در روند ایجاد ارتباط پیام میتواند به یکی از این عناصر ششگانه ﮔﺮاﯾﺶ
بیشتری داشته باشد و سبب ایجاد نقشهایی چون «ﻧﻘﺶ ﻋﺎﻃﻔﯽ»، «ﻧﻘﺶ ﺗﺮﻏﯿﺒﯽ»، «ﻧﻘﺶ
ارﺟﺎﻋﯽ»، «ﻧﻘﺶ ﻓﺮازﺑﺎﻧﯽ»، «ﻧﻘﺶ ﻫﻤﺪﻟﯽ» و «ﻧﻘﺶ ادﺑﯽ» و کارکرد متفاوت جملات زبان و
در نهایت تفاوت سبکی شود. در این پژوهش ویژگیهای سبکی و ﻧﻮع آﻓﺮﯾﻨﺶ ادﺑﯽ دو متنِ فیه مافیه
و مقالات شمس در ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺴﺘﻦ نقشهای زبانی و صناعات بلاغی بررسی شده؛
همچنین به تحلیل ﻧﻘﺶ زﺑﺎﻧﯽ غالب و غیرغالب در جملات و دﻻﯾﻞ سبک‌شناسانۀ ﮐﺎرﺑﺮد هر
نقش نیز پرداخته شده است.

روش
مطالعه:
این مقاله با روش تحلیل کیفی و کمّی انجام شده است.

یافته ها: از جمله ویژگیهای سبکی مشترک این
دو متن کاربرد نقش ارجاعی جملات در بسامد بالاست. عملکرد نقش ارجاعی در قالب جملات
اخباری در مقالات شمس با 51درصد، بمثابۀ ابزاری برای بیان موضوعاتی چون زندگی شمس،
محیط عرفانی آن زمان و غیره در کنار عملکرد تشبیهات حسی ـ حسی سبب گرایش متن به گونۀ
زبانی نثر مطلق شده است. در فیه مافیه نیز مولوی این نقش را با 49درصد، برای بیان
عقاید خود به تأثیر از مقالات شمس به کار برده است. در کنار نقش ارجاعی نقش
ترغیبی در قالب جملات امری در مقالات شمس با 21درصد و در فیه مافیه با 17درصد نیز
به سبب تعلیمی ‌بودن متن مورد توجه قرار گرفته است. 

نتیجه گیری: نتایج حاصل
از پژوهش بیانگر سبک مشابه این دو متن است. عملکرد بالای صناعات ادبی تشبیه با
طرفین عقلی ـ حسی از نوع تشبیه مرکب و تمثیلی در کنار صناعات کنایه و استعاره سبب
حرکت متن فیه ما فیه به سمت نثر شاعرانه و ادبی شده است. از سوی دیگر بسامد کمتر
ویژگی سبکی نقش عاطفی در مقالات شمس با 9درصد و در فیه مافیه با 5درصد، سبب درک
صریح عبارات شده و ارجاعی و مخاطب محور بودن این دو متن را تقویت کرده است. باید
توجه داشت عملکرد متفاوت صناعات بلاغی سبب تمایز سبکی این دو متن شده است. 
%U https://bahareadab.com/article_id/1515