%0 Journal Article
%T سبک شناسی دیوان اشعار اهلی شیرازی
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Parvaneh Badinloo
%A Abdolreza Modareszadeh
%A Asghar Dadbeh
%D 2023
%\ 2022/10/02
%N 89
%V 16
%P 37-55
%K Ahli Shirazi
%K  poetry library
%K  stylistics
%K  literary
%K  linguistic
%K  intellectual
%X زمینه و هدف: محمد بن یوسف اهلی شیرازی از شاعران قرن نهم و دهم هجری قمری است که
شعر او با سبک عراقی همانندی دارد. او قطعاً از شاعران شیعی‌مذهب است که بارها در
اشعارش به مدح و منقبت ائمۀ اطهار پرداخته است. بررسی سبک‌شناسانۀ شعر او بعنوان
شاعری در پایان دورۀ سبک عراقی و آغاز سبک هندی، از نظر ادبی دارای اهمیت است. در
این راستا هدف این پژوهش واکاوی شعر او در سه سطح زبانی، ادبی و فکری است.

روش مطالعه: در این پژوهش با استفاده از روش گردآوری اطلاعات «کتابخانه ای»،
ابتدا دیوان اشعار اهلی شیرازی بدقت مطالعه شده و شواهد و نمونه های مناسب و
موردنظر که شاخصه های سبکی شعر او را در سه سطح زبانی، ادبی، و فکری نشان میدهند،
یادداشت شده است. در ادامه براساس روش توصیفی-تحلیلی، این شواهد مورد تحلیل و
واکاوی قرار گرفته است. لازم به ذکر است نسخۀ دیوان اهلی شیرازی به تصحیح حامد
ربانی (1344) در این پژوهش اساس قرار گرفته است.

یافته ها: زبان شعری اهلی شیرازی ساده و روان است و ویژگیهای زبان کهن فارسی
بندرت در آن دیده میشود. همچنین از کلمات عربی ثقیل و غیررایج در زبان فارسی، در
شعر اهلی خبری نیست. از نظر ادبی نیز تشبیه بویژه تشبیه مفصّل، تشبیه بلیغ و تشبیه
تفضیل به ترتیب پربسامدترین فنون بلاغی در کلام اوست. در بخش صنایع لفظی نیز انواع
جناس و واج‌آرایی در صدر قرار دارند. دیگر ویژگی شعر اهلی در لایۀ ادبی، تنوع
بکارگیری فنون بلاغی است. همچنین «عشق» اصلیترین بنمایۀ او بویژه در غزلیات است.
گاه نیز مضامین عرفان قلندری در اشعار او دیده میشود که بسامد قابل‌توجهی ندارد،
اما گویای بُعدی دیگر از شخصیت و اندیشه های اوست. او در رباعیاتش به اندیشۀ خیامی
نزدیک شده و به کوتاهی دنیا، اغتنام فرصت و شادباشی تأکید میورزد. یکی از وجوه مهم
دیگر شعر اهلی، پرداختن به مضامین شیعی و مدح و منقبت امامان شیعه یا سرودن مرثیه
برای آنها بویژه در سوگ امام حسین (ع) و وقایع کربلا است. 

نتیجه گیری: درمجموع میتوان گفت شعر اهلی شیرازی از حیث پرداختن به موضوعات و
مضامین مختلف از عشق زمینی و معشوق مذکر گرفته تا اشعار سگیه، عرفان قلندری و مضامین
مذهبی و شیعی و حوادث کربلا، قابل‌توجه است. همچنین زبان ساده و بلاغت واضح و بدور
از پیچیدگی نیز از دیگر ویژگیهای سبک شعری اوست.
%U https://bahareadab.com/article_id/1502