%0 Journal Article
%T بررسی و تحلیل مضامین تعلیمی بهارستان جامی براساس نظریّۀ کنشهای گفتاری سرل
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Hamed Piri
%A Issa Najafi
%A Elias Nouraei
%D 2023
%\ 2022/05/28
%N 86
%V 16
%P 277-293
%K educational literature
%K  Baharestan Jami
%K  speech act
%K  Searle
%X زمینه و هدف: کنش گفتاری، بیشتر به ابعاد کاربردی زبان توجّه میکند و جزو نظریّه های
کاربردشناسی محسوب میشود. براساس این نظریّه، در قالب جمله ها و عبارتها، اعمالی
نیز انجام میشود که با نیّتهای ارتباطی گوینده، پیوند مستقیمی دارد. به سخن دیگر،
این نظریّه به بررسی معانی موردنظر گوینده در قالب پاره گفتارها میپردازد.
بهارستان جامی ازجمله آثار تعلیمی است که در پسِ معنی ظاهری حکایتهای آن،
معانی ثانوی نیز دنبال میشود. در این پژوهش به بررسی کنشهای گفتاری موردنظر سرل
-که شامل کنش اظهاری، ترغیبی، عاطفی و تعهّدی است- در حکایتهای بهارستان پرداخته 
شده است. 

روش مطالعه: پژوهش حاضر، براساس مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، به روش
توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته است.

یافته ها: جامی گاهی با عبور از نظام خبرسانیِ کنشهای اظهاری، آنها را به کنش
ترغیبی تبدیل میکند؛ گاه با استفاده از شخصیّتهای نوعی و پرهیز از روایت خطّی،
کنشهای ترغیبی را میسازد و در مواردی نیز با بهره گیری از تقابلهای دوگانۀ نظام
معنایی واژگان خاصّی که ساختار حکایت به آنها وابسته است، کنشهای اظهاری را به
کنشهای ترغیبی تغییر میدهد. وی همچنین برای تبدیل کنشهای اظهاری در بافت توصیفی
حکایتها از ابزارهایی مانند زبان تمثیل، زبان بدن، طنز و پیرنگ داستانی بهره گرفته
است.

نتیجه گیری: جامی در بهارستان برای بیان مفاهیم پندآموز و اقناع مخاطب به کنشگری
پویا و سازنده، از عوامل مختلف بافتی همچون
قالب حکایت، ترکیب گونۀ تعلیمی با گونۀ غنایی، استفاده از شخصیت و شخصیت پردازی
مناسب و استشهادهای شعری، بهره برده است. از نظر کنشهای گفتاری، کنش اظهاری و
اظهاری ـ ترغیبی بیشترین بسامد را دارند و کنش اظهاری ـ عاطفی، عاطفی ـ ترغیبی و
اظهاری ـ اعلامی، در جایگاههای بعدی قرار دارند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1469