%0 Journal Article
%T جامعه شناسی گونۀ غالب جماعت و صفات بارز ایشان در مثنوی مولوی
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Vahid Rahmani Khalili
%A Parvindokht Mashhoor
%A Seyed Hossein Seyedi
%A Akbar Shabani
%D 2023
%\ 2022/01/21
%N 81
%V 15
%P 149-167
%K Rumi’s Mathnavi
%K  Sociology
%K  Populace
%K  People
%K  Public
%X زمینه
و هدف:
اساسیترین عنصر برای شکلگیری جامعه، انسانها هستند و بررسی متون ادبی برای کشف
چگونگی نگرش شاعر به انسانهایی که در اطراف او زندگی میکنند، مسئله ای مهم است و
در این بستر، صفات بارز مردم که موجب قرار گرفتن ایشان در گونه های مختلف جماعتهای
جامعه شناسانه میشود، از بنیادیترین مسائل است. هدف این تحقیق، بررسی مثنوی
معنوی و تعیین گونه های جماعت انسانهاست که شامل نمایشی، فعّال، آشوبگر،
شنونده-تماشاچی، شورشی، هراسان، و عامّه میشود؛ همچنین تعیین گونۀ غالب جماعت و
صفات بارز آن.

روش
مطالعه:
داده های این جستار از مطالعه در منابع کتابخانه ای حاصل شده و داده های مزبور به
روش توصیف، تحلیل و مقایسه بررسی میشود. نظریّۀ کلّی تحقیق تحلیل محتواست و
زیرساخت نظری مباحث جامعه شناسی را آرای کوئن فراهم آورده است. پیکرۀ متنی این
پژوهش از استقصای تام مثنوی برای استخراج شواهد شعری که در آنها کلمات «جماعت»،
«مردم» و «خلق» در معنای اجتماع انسانها به کار رفته است، شکل میگیرد.

یافته ها: تقریباً در دو درصد
ابیات مثنوی اظهارنظر شاعر درمورد «جماعات انسانی» آمده است. از منظر کمّی، کلمۀ
«خلق» بیش از «مردم» و «جماعت» مورداستفادۀ مولوی قرار گرفته است. در مثنوی،
پربسامدترین انواع جماعت بر اساس کاربرد کلمۀ «جماعت» ابتدا نمایشی و سپس عامّه
است و بارزترین صفت «جماعت» نمازگزار بودن آنهاست. پربسامدترین نوع جماعت براساس
کلمۀ «مردم» نوع عامّه و بارزترین صفت ایشان تماشاچی و شنونده یعنی منفعل بودن
است. پربسامدترین نوع جماعت بر پایۀ کاربرد کلمۀ «خلق» نیز عامّه است و بارزترین
صفت «خلق» گوناگونی آنهاست.

نتیجه گیری: نزد مولوی، گونۀ غالب
جماعت نوع «عامّه» است و گذشته از برخی شواهد معدود، عامّۀ مردم با صفاتی منفی
توصیف میشوند. این رویکرد زمینه ای قرآنی نیز دارد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1386