%0 Journal Article
%T بررسی سبک شناسی منظومۀ حماسی-دینی «علی‌نامه» سرودۀ «ربیع»
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Zahra Beyrami
%A Mohammad Hojjat
%A Majid Hajizadeh
%D 2020
%\ 2021/03/30
%N 72
%V 15
%P 77-99
%K Aliyameh
%K  Rabi
%K  religious epic
%K  stylistics
%K  linguistic level
%K  literary level
%K  intellectual level
%X زمینه و هدف: حماسه های
دینی از نظر موضوع زیرمجموعۀ حماسه های تاریخی محسوب میشوند و قدیمیترین آنها،
منظومۀ «علی‌نامه»، سرودۀ «ربیع» است. در این مقاله به بررسی ویژگیهای سبکی این
اثر در سه حیطۀ زبانی، ادبی و فکری پرداخته میشود.

روش مطالعه: این مقاله براساس
مطالعات کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

یافته ها: منظومۀ حماسی-دینی علی‌نامه
توسط شاعری با نام یا تخلص «ربیع» سروده شده است. این منظومه در بحر متقارب و در
11220 بیت و در موضوع مناقب و مغازی علی بن ابی‌طالب در جنگ با ناکثین و قاسطین
است. گویندۀ آن که به تصریح متن کتاب، متولد 420 هجری است، این منظومه را در سن 62
سالگی و در 482 هجری به احتمال قریب به یقین در خراسان و شاید در ناحیۀ بیهق و یا
جرجان قدیم منظوم کرده است و آن را به یکی از اشراف سادات عصر، یعنی «علی بن طاهر
عریضی» از سادات ناحیه تقدیم کرده است. این منظومه، در سال 1379، به همت شفیعی
کدکنی به جامعۀ ادبی کشور معرفی شده است.

نتیجه گیری: مختصات سبکی این اثر بلحاظ
زبانی، همان مختصات فارسی کهن یا سبک خراسانی است. از نظر لغوی، این منظومه گنجینه ای
است از واژگانی که امروز مهجور مانده اند. همچنین بعلت موضوع خاص منظومه، لغات
عربی با بسامد قابل توجهی وجود دارد. در سطح ادبی بارزترین صورتهای خیالی و صنایع
ادبی، اغراق و تشبیه هستند. در ساختن تصاویر تشبیهی و استعاری از عناصر محسوس و
مادی همچون عوامل طبیعی و حیوانی استفاده شده است. در بخش محتوایی، غالب مضامین
این منظومه، بر درونمایه های مذهبی خصوصاً تبلیغ مذهب تشیع استوار است. سرایندۀ
این منظومه، با اینکه به توصیف میدانهای نبرد دلاوران عربی پرداخته، بعلت توجه و
تعلق خاطری که به شاهنامه داشته، غالباً از شاهنامه به اشکال گوناگون تقلید میکند
و حتی لغات و تعبیراتی را که نشان‌دهندۀ اشاره به ایران باستان و زمینۀ فرهنگی شاهنامه
است، در اثر خویش وارد ساخته است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1249