%0 Journal Article
%T بررسی سبک‌شناسی منظومۀ غنایی«مهر و مشتری» اثر عصّار تبریزی
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Ziba Esmaeili
%D 2022
%\ 2020/12/31
%N 69
%V 14
%P 129-146
%K Assar Tabrizi
%K  Mehr and moshtari
%K  Stylistics
%K  Linguistic Level
%K  Literary Level
%X زمینه و هدف: منظومۀ «مهر و مشتری» اثر عصّار
تبریزی، یکی از شاعران توانمند قرن هشتم هجری است. این اثر همچون سایر منظومه های
غنایی قرن هفتم و هشتم، اگرچه تحت تأثیر شیوۀ شاعری نظامی سروده شده، خالی از
خلاقیّتهای فردی شاعر نبوده است. این منظومه علیرغم داشتن شهرت نسبی در زمان زندگی‌
شاعر، چندان مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته است. در این مقاله ضمن معرّفی این
اثر، ویژگیهای زبانی و ادبی آن بررسی شده است.

روش مطالعه: این پژوهش به روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای با
رویکرد توصیفی تحلیلی انجام گرفته است. جامعۀ آماری پژوهش تمام اشعار منظومۀ مهر و
مشتری است. 

یافته ها: منظومۀ مهر و مشتری در قالب مثنوی و در بحر هزج
مسدس محذوف سروده شده است. انواع مختلف جناس، تکرار واژه، تصدیر، هم‌حروفی، هم‌صدایی،
تنسیق صفات، تتابع اضافات، اعنات و طرد و عکس بکار رفته که موسیقی درونی شعر را
افزایش داده است. در سطح لغوی در این منظومه لغات و ترکیبات عربی، لغات و ترکیبات
نجومی و ترکیبهای نوساخته، بسامد بالایی
دارد که بنظر میرسد در کاربرد این اصطلاحات تحت تأثیر خاقانی و نظامی است. در سطح
ادبی، تشبیه، اضافۀ تشبیهی، استعارۀ مصرّحه و تلمیح از پربسامدترین آرایه های
بکاررفته در این منظومه است. تشبیه و استعاره متناسب با روح غنایی اثر بکار رفته
است. ایهام تناسب نیز اغلب با نام شخصیتهای داستان بوجود آمده است که رنگ تصنّعی
به شعر داده است. 

نتیجه گیری: عصّار تبریزی چون شاعران همعصر خود به شیوۀ داستان‌سرایی
نظامی نظر دارد اما دارای برخی ابتکارات زبانی خویش نیز است. ویژگیهای زبانی و
ادبی بکاررفته در اثر چون کاربرد لغات عربی، اصطلاحات نجومی، تشبیهات حسی نشان‌دهندۀ
توجه عصّار تبریزی به شیوۀ شعرسرایی نظامی است. استفاده از کلمات و ترکیبات
عربی، کاربرد ترکیبات بدیع، استفادۀ فراوان از آرایه های ادبی، وارد کردن اصطلاحات
نجوم، موسیقی، شطرنج و ... از نشانه های بارز سبکی این منظومه است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1215