%0 Journal Article
%T ناهمسانیهای اندیشۀ خیامی با بوستان سعدی
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Bahare Fazli darzi
%D 2021
%\ 2020/05/27
%N 59
%V 14
%P 217-229
%K Khayami Thought
%K  Saadi Park
%K   Educational Literature
%X زمینه
و هدف: ظهور
و بروز اندیشۀ خیامی در اثری تعلیمی- اجتماعی نه با عرف ادب تعلیمی سازگاری دارد و
نه با عرف اندیشۀ خیامی. بویژه اینکه یک سر برخی از آموزههای خیامی مانند دم را
غنیمت شمردن و باده ستایی دور از غایت ادب تعلیمی است. ذات اندیشۀ خیامی تابوشکن و
اخلاق گریز است؛ ازاینرو گفتمان خیامی در جامعۀ اسلامی طرد میشود. پربسامدترین
درونمایه های این اندیشه، تأمل در مسئلۀ مرگ است که در بوستان نیز همچون رباعیات
خیام، در تمثیلاتی مانند رفتن به گورستان، سخن گفتن با کله، بررستن سبزه از گور، و
کندن خشت از مزار دیده میشود؛ همچنین از باده ستایی، دم را غنیمت شمردن، اختیار و
حیرت و شک در هستی، خالق و جهان پس از مرگ، و جبرگرایی، باید نام برد که رگه هایی
از اباحه گری و مشرب دهری دارند.
سؤال اصلی این پژوهش آنست که آیا این درونمایه ها در بوستان مجال بروز یافته و در
این صورت با چه هدفی ارائه شده اند؟ آیا این هدف، همسو با اندیشۀ خیامی است و یا
خیر؟ 

روش: این مقاله با روش
توصیفی- تحلیلی انجام شده است.

یافته ها: سعدی جامعه را به
سرزندگی در حین انذار از عقوبت پس
از مرگ، لذت بردن در این دنیا در عین توجه به آن دنیا، و توجه به منعفت جمعی و نه
فردی دعوت میکند. 

نتیجه گیری: این مقاله نشان میدهد بازتاب اندیشۀ خیامی در بوستان
صرفاً تعدیل نیافته، بلکه دقیقاً به مقوله ای اخلاقی تبدیل شده و در نتیجه تا
حدودی کارکرد خیامی خود را ازدست داده است. اندیشۀ سعدی در بوستان بدلیل نگاه دینی
- اخلاقی، کارکردگرایانه و دعوت به حس مسئولانه برای تک تک آحاد جامعه، توجه به
جهان پس از مرگ، و آرمانشهرگرایی، با اندیشۀ خیامی فاصله دارد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1091