%0 Journal Article
%T بررسی سبک فکری بیدل دهلوی وعرفان هندی دربیان ویژگیهای انسان کامل
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Zeinab  Panah
%A Mohammad  Fouladi
%D 2021
%\ 2020/06/04
%N 60
%V 14
%P 37-54
%K Perfect Man
%K  Stylistics
%K  Intellectual Level
%K  Biddle Dehlavi
%K  Indian Mysticism
%X زمینه و هدف: بیدل دهلوی، شاعر و
عارف فارسی‌زبان سبک هندی و
پرورش‌یافته در شبه قارۀ
هند است. او نگاه و زبانی ویژه به موضوعات گوناگون دارد. هدف در این مقاله بررسی
سبک و سطح فکری اوست و بر آن است ویژگیهای بارز سبک فکری بیدل دربارۀ
انسان کامل را واکاوی کند و دریابد که نگرش او تحت تأثیر عرفان اسلامی است یا
عرفان هندی و تفاوت دیدگاه او و عرفان هندی در تبیین انسان کامل در چیست؟

روش: در این پژوهش با روش
توصیفی-تحلیلی و ابزار کتابخانه ای، شعر و اندیشۀ بیدل از دیدگاه سب‌ شناسی فکری بررسی و چهار محور اصلی
اندیشۀ بیدل که عبارتند از: انسان‌شناسی، انسان علت آفرینش، حقیقت محمدیه، کمال
انسان و عرفان هندی بیان میگردد.

یافته ها: بیدل دهلوی با آنکه
پرورش‌یافتۀ سرزمین هند و متأثر از عرفان و فلسفه هندوان است، با نگاه عرفان
اسلامی به تعریفی جامع و کامل از انسان و ویژگیهای او میپردازد و در این باره از
افکار ابن عربی تأثیر پذیرفته است. انسان کامل بیدل با انسان کمال‌یافتۀ عرفان
هندی که از دیدگاه بودا، هدف نهایی اش رسیدن به نیروانا (سکوت و خاموشی) و مقام
«آرهات» یا (انسان کامل) است و یا از منظر یوگا که هدفش رسیدن به مقام «زندۀ
آزادی» است، تفاوت دارد. انسان کامل بیدل آیینۀ تمام‌نمای خداوند، خلاصۀ اعیان و
زبدۀ آفاق، یعنی پیامبر اسلام (ص) است. بیدل هدف از آفرینش را وجود مقدس حضرت محمد
(ص) میداند. 

نتیجه گیری: یکی از درونمایه های اصلی در سطح فکری بیدل، نظریۀ
انسان کامل است. در اندیشۀ بیدل، انسان موجودی کمالگراست که میتواند با معرفت نفس
و حق مراتب کمال را بپیماید که در این سیروسلوک مراحل خودشناسی، مرگ ارادی و تسلط
بر نفس، جود وکرم، صبر، توکل و تسلیم و رضا نقش ویژه ای در رسیدن انسان به کمال
دارند. بیدل در سرزمین هند و در بطن اندیشه های فلسفی و مکتبهای عرفانی هند پرورش
یافته است. در این فضای جغرافیایی آبشخور اندیشه های او علاوه بر منابع اسلامی،
متون اوپانیشاد و عرفانهای هندی بوده است، لیکن نظریۀ او درمورد انسان کامل، تفکری
اسلامی و ابن عربی‌وار است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1080