%0 Journal Article
%T روشهای ویژه سُروری در شرح قرآنی مثنوی مولوی و استفاده از بینامتنیت آنها
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A بیتا  نوریان 
%D 2020
%\ 0000/00/00
%N 49
%V 13
%P 37-55
%K قرآن
%K  مثنوی مولوی
%K  شرح سروری
%K  بینامتنیت
%X زمینه و هدف: قرآن کریم بزرگترین منبع الهام و اندیشۀ شاعران
و نویسندگان بوده که به اشکال گوناگون ساختاری و مضمونی، قصه، تلمیح، تضمین و
اقتباس و دیگر شگردهای هنری و روایی مورد استفاده قرار گرفته است. شیوه های أخذ و
بهره گیری در نظریه های جدید ادبی، تحت عنوان بینامتنیت یا تناص مطرح شده و علاوه
بر توصیف میزان یا بیان موارد بهره گیری، چیستی و چرایی آن نیز تبیین می‌شود. در
این پژوهش به بررسی این موضوع در شرح سروری از مصلح‌الدّین مصطفی بن شعبان سروری،
که قدیمترین نسخۀ کامل شرح مثنوی به زبان فارسی در خارج از ایران است پرداخته، و
ضمن اشاره به موارد بینامتنی دفتر چهارم
مثنوی، دیگر شیوه های أخذ از قرآن در شرح سروری را بررسی میکنیم.

روش مطالعه: این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی، و با استفاده از منابع کتابخانه ای
انجام شده است. محدوده مورد مطالعه دفتر چهارم مثنوی است.

یافته ها: سروری هنگام خوانش
و مواجهه با متن مثنوی شگردهایی بکار می‌برد؛ از جمله اینکه گاهی برای روشن شدن
مطلب در توضیحات خودش به آوردن آیاتی از قرآن به شیوۀ مفسران میپردازد؛ از دیگر
شگردهای بینامتنیتی سروری، میتوان به ذکر حکایتهای صوفیانه همراه با شخصیتها و
کنشهای عرفانی و توأم کردن آنان با آیات قرآن اشاره کرد؛ از دیگر ویژگیهای
بینامتنی شرح سروری میتوان به برقراری بینامتنیت یا به تعبیری ترامنتیت میان مثنوی
و قرآن و روایتهایی غالبا از پیامبراکرم(ص) است.

نتیجه گیری: درتبیین نوع بینامتنیت مثنوی با قرآن نتیجه
میگیریم که بینامتنیت مثنوی با متن غایب بیشتر ازنوع نفی متوازی و برای بیان
استمرار معناهای متعالی قرآن و ایجاد تعاملی پویا با این متن وگاهی نیزآفرینش
مفاهیم خلاقانه با استفاده از تلمیحات و موضوعات قرآنی است که در مورد اخیر،
بینامتنیت موضوعی با هدف بازسازی متن غایب، حیات مجدد متن غایب و نوآوری و خلاقیت
در معنا به وجود می‌آید.

کلمات کلیدی: قرآن، مثنوی مولوی، شرح سروری، بینامتنیت.
%U https://bahareadab.com/article_id/925