%0 Journal Article
%T سبک‌شناسی دیوان بیانی‌کرمانی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A محمدمهدی پورغلامعلی
%D 2025
%\ 1403/07/21
%N 108
%V 18
%P 281-315
%K نسخه خطی
%K  دیوان بیانی‌کرمانی
%K  سبک‌شناسی
%K  عصر صفوی
%X زمینه و هدف: دیوان بیانی‌کرمانی از حیث سروده شدن در دورۀ
تغییر سبک فارسی از عراقی به هندی و نیز استقبال وی از غزلهای حافظ در مخمساتش
مورد اهمیت است. این اثر شامل مخمسات، قصاید، غزلیات و قطعه است. معرفی نسخ‌خطی دیوان
بیانی‌کرمانی و شناخت ویژگیهای زبانی، فکری و ادبی آن از اهداف اصلی این پژوهش
است.

روش تحقیق: پژوهش حاضر مطالعه ای نظری است که به روش کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی-
تحلیلی انجام شده است و جامعۀ مورد مطالعه در این پژوهش دو دستنویس موجود از دیوان بیانی‌کرمانی در کتابخانه های انجمن
ترقی اردو پاکستان و کتابخانۀ طوپقسرای ترکیه
است. 

یافته ها: بیانی‌کرمانی از شاعران
اواخر قرن نهم و اوایل دهم هجری قمری است. دیوان این شاعر قریب به 2700 بیت دارد و
اشعار او اغلب خالی از تصویرسازیهای نوین است. کاربرد فراوان لغات عربی و واژه های
تقیل و مهجور، ویژگیهای کهن و آرایه های لفظی و معنوی موجب شده است که زبان شعر او
چندان ساده نباشد. جناس و واج‌آرایی در صدر کاربرد صنایع لفظی و کنایه، تشبیه و
تضمین پربسامدترین صنایع معنوی به کاررفته در این اثر است. قصاید دیوان او مدحی
است و غزلیات و مخمسات او اغلب شامل اندیشه های غنایی و عرفانی و تنها قطعه و تک بیت
این دیوان ماده تاریخهایی در سالمرگ دو شخصیت ناشناس است. 

نتیجه گیری: بیانی در سرایش اشعارش دنباله رو شاعران متقدم است. شدت تقلید بیانی‌کرمانی
به اندازه ای است که از 86 مخمس موجود در دیوان او، 84 مخمس به استقبال از غزلیات
حافظ و دو مخمس دیگر به استقبال از غزلیات امیرخسرو‌دهلوی و کاتبی‌شیرازی سروده شده
و تمام ابیات این غزلها در مخمسات او تضمین‌شده است. قصاید بیانی در مدح شاه اسماعیل
صفوی و درون‌مایۀ مخمسات او اغلب اندیشه های عرفانی‌ چون ترک تعلقات مادی، انتخاب
پیر و عروج به عالم بالا است. غزلیات او نیز اغلب دربردارندۀ مضامین غنایی چون
عشق، شکوه و شکایت از معشوق، شاهدبازی، درد فراق و اندیشه های تعلیمی‌ چون خردوزی،
حذر از دنیا، اغتنام فرصت حیات و دوری از تزویر و ریا است و تنها قطعه و تک بیت این
اثر به صورت ماده تاریخ سروده شده است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1802