%0 Journal Article
%T بررسی تطبیقی تصویر ابلیس در منطق‌الطیر عطار و تفسیر ابوالفتوح رازی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A میترا بهرامی
%A ناصر کاظم خانلو
%D 2025
%\ 1403/04/07
%N 108
%V 18
%P 1-18
%K ابلیس
%K  قرآن کریم
%K  منطق الطیر
%K  روض الجنان
%K  ابوالفتوح رازی
%X زمینه و هدف: یکی از محوریترین مضامین در کتب صوفیه و تفاسیر فارسی، موضوع
ابلیس و چگونگی داستان اوست، هریک از شاعران و نویسندگان درخصوص تصویر ابلیس که از خلقت آدم(ع) شروع و با هبوط وی به کره
خاکی همراه شده، برداشتها و تفاسیر گوناگونی عرضه کرده اند. در این پژوهش تأویلات
شخصی عطار و ابوالفتوح رازی را از داستان ابلیس مورد تحلیل و بررسی قرار داده و
وجوه اشتراک و افتراق آنها را در مورد بخشهای مختلف داستان نشان داده ایم.

روشها: این پژوهش با روش تطبیقی و توصیفی-
تحلیلی کوشیده است به بررسی موضوع ‌تصویر ابلیس‌در منطق الطیر عطار نیشابوری و
تفسیر ابوالفتوح رازی بپردازد. گردآوری داده ها در این جستار از طریق فعالیت
کتابخانه ای صورت گرفته است.

یافته ها: داستان ابلیس به عنوان یک
موضوع مهم قرآنی در تمامی آثار ادبی و تفاسیر فارسی راه یافته و هریک از
شاعران و نویسندگان درخصوص تصویر ابلیس که از عهد خلقت آدم(ع) شروع و با هبوط وی
به کرۀ خاکی همراه شده برداشتها و تفاسیر گوناگونی عرضه کرده اند. تصویر
ابلیس در متون عرفانی بسیار برجسته و چشمگیر است و نحوۀ برخوردِ مفسّران در
رویارویی با مسألۀ ابلیس تقریبا صورتی واحد دارد و با شرح و بسط بیان شده است.

نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان میدهد
که نظر عطار در خصوص عنصر ابلیس، علت عدم سجده و موضوعات دیگر با ابوالفتوح رازی
اختلاف دارد، ابوالفتوح رازی ابلیس را از
نوع جنیان معرفی میکند، اما عطار درمورد نوع خلقت ابلیس سخنی نمیآورد. ابوالفتوح
رازی معتقد است ابلیس همیشه کافر بوده اما این کفر را پنهان می‌کرده است و عبادت
وی از روی نفاق بوده است. عطار علت کفر ابلیس را باخبرشدن وی از راز خلقت الهی و
چگونگی تعلق روح (گنج) به تن حضرت آدم(ع) میداند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1788