%0 Journal Article
%T تحلیل شناختی استعاره مفهومی عشق در اشعار احمد عزیزی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A محسن محسناتبار
%A فیروز فاضلی
%A رضا چراغی
%D 2025
%\ 1403/05/10
%N 107
%V 18
%P 219-242
%K زبانشناسی شناختی
%K  استعاره مفهومی
%K  عشق
%K  شعر
%X زمینه و هدف: بر اساس رویکرد شناختی زبان، تجربیات حسی و
فیزیکی انسان مبنای ادراک مفاهیم انتزاعی است. در زبانشناسی شناختی، استعاره نقش
مهمی در نظام شناختی بشر دارد؛ به نحوی که بسیاری از بنیادی ترین مفاهیم در نظام
مفهومی از طریق مفاهیم استعاری درک میشود. عشق یکی از مفاهیم انتزاعی و احساسی است
که برای بیان آن استفاده از مفاهیم ملموس تر و عینی تر ضروری به نظر میرسد. این
پژوهش با بهره گیری از نظریه استعارۀ مفهومی به شواهدی میپردازد که احمد عزیزی در اشعار خود، حوزه های ملموس
و عینی و مادّه را بر حوزۀ
انتزاعی عشق مفهوم سازی کرده است. 

روشها: پژوهش پیش رو، مطالعه ای نظری است که به شیوه
پژوهش کتابخانه ای انجام شده است. محدوده و جامعه مورد مطالعه، مثنویها و مجموعه
غزلیات احمد عزیزی است و نمونه ها از مجموع 131 بیت دارای ساختار استعاری به عنوان
شاهد مثال انتخاب شده است. این تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از رویکرد شناختی به تحلیل
استعاره مفهومی عشق در اشعار احمد عزیزی میپردازد.

یافته ها: احمد عزیزی برای مفهوم سازی عشق از استعاره های
هستی شناختی و مادّه های گوناگون بهره گرفته تا بتواند بر جنبه ها و کارکردهای
گوناگون عشق تمرکز نماید. برآیند متن بیان کننده سیطره سه کلان استعاره «عشق
جاندار است، «عشق مادّه/جسم است»، «عشق مکان است» و سامان یافتگی آن بر گستره ای
از خرداستعاره های هستومند و مادّه بر محور این کلان استعاره هاست. این خرد استعاره ها
بر پایه تناظرهای موجود شماری از مهمترین مفاهیم مرتبط با عشق همچون پیشوایی،
قاهریت، قدرت، عظمت، بیکرانگی، تهذیب کنندگی، روشنایی بخشی، قداست، ارزش بخشی،
شورانگیزی، فناکنندگی و وصال بخشی را مفهوم سازی میکند. همچنین از طرحواره های
تصوری جانداری، حرکتی/مسیر، شیء، نور و ظرف برای ارتباط حوزه های مبدأ و مقصد
استعاره استفاده شده است. 

نتیجه گیری: بررسی کلان استعاره های عشق و خرد استعاره های
مرتبط با آن، حکایت از آن دارد که از مجموع 74 گروه استعاری 26 خرداستعاره مرتبط
با الگوی جاندارانگاری، 28 مورد جسم انگاری و 20 مورد مکان انگاری استفاده شده است.
نیز، بررسی کارکردهای مثبت و منفی خرداستعاره ها و بسامد آن نشان میدهد که دیدگاه
شاعر نسبت به تجربه شهودی عشق غالباً خوشایند و مثبت است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1782