%0 Journal Article
%T بررسی سبکی کتاب معایب الرجال بی بی خانم استرآبادی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A مجیب‌الرحمن دهانی
%A منصور نیک‌پناه
%D 2025
%\ 1403/05/27
%N 107
%V 18
%P 1-18
%K معایب الرجال
%K  نثر قاجار
%K  سبک فکری
%K  سبک زبانی
%K  سبک ادبی
%X زمینه و هدف:در دورۀ
قاجار به دلیل تحولاتی که در زمینه های سیاسی و اجتماعی ایجاد شد، دگرگونیهای فکری و فرهنگی
زنان نیز آغاز گردید. دراین دوره زنان در مکتبخانه ها و یا در منازل به صورت خصوصی
تحصیل میکردند و تا حدودی توانستند از حقوق خود مطلع شوند. معایب الرجال، نخستین دفاعیه مکتوب از زنان ایرانی است. تألیف کتاب در
زمانی روی داده که جامعه در کشاکش سنت و مدرنیته بود و بی بی خانم استرآبادی در
این کتاب میکوشد با استدلال بر اساس مبانی اسلامی ادب فارسی و با اشاره به مزایای فرهنگ غرب،از زنان و حقوقشان دفاع
کند.کتاب درسه بخش، به انضمام یک خود زندگینامه در پایان نگاشته شده است. 

روش مطالعه: مقاله حاضر، مطالعه و پژوهشی است نظری که به شیوۀ مطالعه منابع موجود
درکتابخانه ها به روش توصیفی-تحلیلی بر پایه منابع مکتوب انجام شده و جامعه آماری
آن کتاب معایب الرجال بی بی خانم استرآبادی است. 

یافته ها: معایب الرجال نگاهی انتقادی به ساختار تحمیلی جامعه دارد و به مسائلی
از قبیل تعدد زوجات، حق یکسویه طلاق از طرف مردان و عدم آموزش به زنان اعتراض
میکند. بی بی خانم در رساله اش خواستار ایجاد مناسبات جنسیتی متفاوتی در جامعه
ایرانی شد که در آن دوره، میان سنت و مدرنیته قرار گرفته بود، شالوده تفکری نو را
پی ریزی کرد. متن معایب الرجال به صورت ثابتی زن محور است و گرچه نویسنده از آثار
ادبی و مذهبی در آن بهره میبرد، ولی اگر آنها را زن ستیز بداند، آشکارا علیه آنها
جدل میکند.

نتیجه گیری: نثر کتاب معایب الرجال پر از کلمات و عبارات عربی است و نویسنده برای
روشن کردن منظور خود از شعر، آیات قرآن و احادیث بهره برده است. زبان آن تند و بی‌پروا
و به دور از عفت کلام و محافظه کاری است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر
کاربرد جملات کوتاه و پی در پی، حذف فعل بدون قرینه، لحن عامیانه، لحن اعتراضی و
لحن گفتاری است. از نظر ادبی آرایه های لفظی از جمله سجع و موازنه را بسیار به کار
برده و از نظر فکری نیز علاوه بر دفاعیات وی از حقوق زنان و بیان عیوب مردان به
مباحث مذهبی، مرد سالاری و سنتهای جامعه زمان خود نیز اشاره دارد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1771