%0 Journal Article
%T خلقت آدم در نظرگاه دو مکتب طریقت کبرویه و وحدتیه: اشتراکات و اختلافات نظری
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A مهناز میزبانی
%A محمدتقی فعالی
%A هادی وکیلی
%D 2025
%\ 1403/01/14
%N 105
%V 17
%P 1-18
%K خلقت آدم
%K  کبرویه
%K  وحدتیه
%K  نجم‌الدین رازی
%K  ابن عربی
%X زمینه
و هدف: آفرینش
به ‌طور کلی و آفرینش انسان به ‌طور خاص در زمره موضوعاتی است که توسط نحله های
مختلف تصوف مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. نجم‌الدین ‌رازی از طریقت کبرویه و
ابن عربی از طریقت وحدتیه، در زمره نام‌آورترین صوفیانی هستند که به این مبحث
پرداخته اند. هدف از انجام این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است، آن است
که رویکرد تصوف بالأخص کبرویه و وحدتیه در مورد خلقت را بررسی کرده و به پرسش
تفاوت‌ها و شباهت‌های نگرشی آن‌ها پاسخ دهد.

روش‌ها:
شیوۀ
بررسی در این جستار، تحلیلی توصیفی بوده؛ بر این اساس با استفاده از منابع کتابخانهای
و یادداشتبرداری از این منابع اهداف مورد نظر تأمین دردیده است.

یافته ها:
ابن
عربی و نجم‌الدین هدف خلقت را در مقوله هایی ازجمله «استجلا»، «تجلی عشق حق»،
«وصال عارفانه»، «تجلی وحدت هستی» و «قوام بخشی به عالم هستی» جستجو نموده اند.
صوفیان فوق در خصوص استجلا و تجلی عشق حق به عنوان غایت آفرینش آدم اتفاق نظر
دارند؛ این در حالی است که موضوعاتی ازجمله وصال عارفانه (رازی) و تجلی وحدت هستی
و قوام بخشی آن (ابن عربی) محل اختلاف نظر دو صوفی مذکور است.

نتیجه گیری: ابن عربی و نجم الدین
دایه معتقدند که استجلا و تجلی عشق حق در زمره مهم‌ترین اهداف خلقت است؛ شیخ اکبر
و دایه در حیطه های دیگر ازجمله وصال عارفانه با یکدیگر دچار اختلاف نظر هستند؛
وصال عارفانه موضوعی است که توسط نجم‌الدین رازی به عنوان یکی از اهداف خلقت مطرح‌شده
و بر آن است که وصل به حضرت حق تنها از طریق معرفتی به نام معرفت شهودی امکان‌پذیر
است؛ این در حالی است که ابن عربی از موضوع فوق نه تنها به عنوان هدف خلقت یا
نکرده، بلکه حتی در نوع شناسی معرفت، به معرفت حسی و عقلانی و درنهایت معرفت بر اثر
تسلیم اکتفا می‌کند؛ موضوع دیگر اختلاف آن دو، وحدت وجود است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1742