%0 Journal Article
%T نمودهای شهری در داستان معاصر فارسی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A مریم اخباری
%A آرش مشفقی
%A حسین داداشی
%D 2024
%\ 1403/01/10
%N 104
%V 17
%P 195-215
%K شهر
%K  ادبیات داستانی
%K  اجتماع
%K  ادبیات شهری
%X زمینه و هدف:
شهر یکی از عناصر مهم داستان است که گاهی به اندازۀ شخصیتها، بلکه بیشتر اهمیت
پیدا میکند. شخصیتها می‌آیند و میروند، اما شهر عنصری پایدار و قطعی است که میتوان
هر چیز معلقی را که میان آسمان و زمین دست و پا میزند به آن بند کرد. گزارش زندگی
روزمرۀ مردم در شهر به ابزارهایی نیاز دارد که توان بازتاب این تغییرات را داشته
باشد. یکی از این ابزارها، ادبیات داستانی است.ادبیات علاوه بر آنکه به شهرها هویت و اعتبار
میبخشد، ابزار شناختشان نیز است. ادبیات داستانی فارسی در دهه های پیش به روستا‌ها
بیشتر از شهرها پرداخته است؛ اما در یکی دو دهۀ اخیر، شهرها اهمیت بیشتری در
داستانها پیدا کرده اند. در حال حاضر بسیاری از ادیبان و نویسندگان معاصر بعنوان
شاعر و نویسندۀ شهری شناخته میشوند و وجه شهرتشان مرهون خلق موقعیتهای ادبی در
بستر شهرهای امروزی است. هدف اصلی این مقاله بررسی نمودهای شهری در برخی از
مهمترین داستانهای فارسی معاصر است.

روش مطالعه: در
این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است، نمودهای شهری، براساس
تقسیم‌بندی کوهن، در دو بخش فضای مصنوع و فضای اجتماعی در داستانهایی از چهارده
نویسندۀ معاصر بررسی شده است.

یافته ها: در
گروه اول، معماری خانۀ شهری، ادارات، سازمانها و نهادهای شهری و عمومی شامل مساجد
و مکانهای مذهبی‌، بیمارستان، میدان، دانشگاه، رستوران، چاپخانه، مراکز نظامی و
اشاره به محله های شهری مورد بررسی قرار گرفت و شواهدی ارائه شد. در گروه دوم نیز
به موضوعات خانوادۀ شهری، ازدواج در شهر، وضعیت سیاسی شهر، غربزدگی و جنگ پرداخته
شد.

نتیجه گیری:
شهر در هر دورۀ تاریخی بنوعی خاص در داستانهای معاصر فارسی تجلی یافته است. این
امر در دوران پهلوی بگونه ای دیگر رخ مینمایاند و داستانهایی که در این دوران
نوشته میشوند بیشتر به مسائلی مانند ورود ناگهانی مدرنیته به شهرها و بخصوص
کلانشهرها از جمله پایتخت ایران و تهران میپردازند و مسئلۀ تجدد را در آن دوران به
تصویر میکشند. در زمان پهلوی دوم هم دیگرباره به مسئلۀ مدرنیته و مسائل سیاسی کشور
پرداخته میشود. سپس داستانهایی که در بستر ناآرام و بیقرار شهر در انقلاب 57 نوشته
شد، گاه توصیفات دقیقی از شهر در زمان انقلاب را گزارش میکنند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1736