%0 Journal Article
%T بررسی ذهن و زبان فیضی دکنی (با تکیه بر دیوان وی)
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A رحیمه ریواز
%A محمدامیر مشهدی
%A عبدالعلی اویسی کهخا
%D 2024
%\ 1402/12/14
%N 104
%V 17
%P 63-88
%K فیضی دکنی
%K  سبک هندی
%K  مضمون سازی
%K  ذهن
%K  زبان
%K  فکر.
%X زمینه و هدف: شعر، آمیزه ای از اندیشه و صورخیال است. اندیشه های شاعر، بر زبان
او جاری و در قالب شعر بیان میشود. زبان و اندیشه، رابطه ای ناگسستنی دارند. زبان
شاعر متأثر از اندیشه و دیدگاه اوست؛ هرچه اندیشه های او ساده و صریح باشند، زبان
او نیز شفاف و دور از تعابیر و مفاهیم پیچیده خواهد بود. شیخ ابوالفیض بن مبارک
متخلص به «فیضی فیاضی» و مشهور به «فیضی دکنی» شاعر معروف فارسی گوی سدۀ دهم هجری
و سبک هندی است. هنر شاعری، شیوۀ بیان، طبع بلند و ابیات نفیس و طرز دلپسندش مورد
ستایش تذکره نویسان و صاحب نظران بوده است. 

روش پژوهش: این پژوهش به شیوۀ تحلیلی- توصیفی درصدد پاسخگویی به این پرسش است که
اصلیترین خصیصه های دیوان فیضی دکنی از منظر زبان و فکر کدام است؟

یافته ها: براساس یافته های پژوهش، فیضی دکنی از شاعران پیشگام سبک هندی است
که در شکل‌گیری و تکامل این سبک، نقش چشمگیری داشته است. زبان شعریش از کنایه و
تشبیه و استعاره خالی نیست ولی از همه صنایع، تلمیح بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.
به بیان دیگر بسیاری از ویژگیهای سبک هندی که بعدها رواج عام مییابد و ویژگی مشترک
شعر سبک هندی میشود، در شعر او حضور و تبلور سبک‌شناختی یافته است. قالب مسلط شعری
دیوان فیضی، غزل است؛ عشق و عرفان، موعظه و اندرز، جستجوی معنی بیگانه و... مضامین
عمده فکری اشعارش هستند.

نتیجه گیری: نزدیکی شعرش به زبان محاوره، ترکیب سازی و کاربرد واژه ها و
اصطلاحات عامیانه از ویژگیهای اصلی زبان شعریش به شمار میرود. فیضی از ظرفیتهای
زبان فارسی برای ترکیب سازیهای جدید بخوبی استفاده کرده است و با خلق این ترکیبها،
معانی و تصاویر جدیدی را ایجاد کرده است. از منظر ادبی، استفاده از تشبیه،
استعاره، تشخیص و تلمیح بسامد بیشتری نسبت به سایر صنایع شعری دارند. عشق، عرفان،
پند و حکمت، و توجه به ادبیات تعلیمی و پرداختن به مباحث اخلاقی از جمله مضامین
پربسامد در اشعار فیضی است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1730