%0 Journal Article
%T تحلیل و نقد ضرب‌المثلهای منفی‌نگر در امثال و حکم دهخدا
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A محمدحسن زارع گیلدهی
%A امیرحسین مدنی
%A فاطمه سادات طاهری
%D 2024
%\ 1402/06/01
%N 98
%V 17
%P 249-268
%K امثال و حکم
%K  دهخدا
%K  تحلیل و نقد
%K  منفی‌نگری
%K  ضرب‌المثل.
%X هدف
و زمینه: ضرب‌المثلها عصارۀ فرهنگ و اخلاق و جهان‌بینی
یک ملّت هستند که تحلیل و نقد آنها منجر به تبیین اندیشه ها و عقاید جاری در میان
مردم یک جامعه میشود. ضرب‌المثلهای منفی‏نگر در کنار ضرب‌المثلهایی که حاکی از
مثبت‌نگری هستند، بسامد قابل توجهی در منابع ادبی و در میان مردم دارند و این نوع
از ضرب‌المثلها در امثال و حکم دهخدا نیز منعکس شده است. در این پژوهش به نقد ضرب‌المثلهای
منفی‌نگر در امثال و حکم دهخدا پرداخته شده و مختصات فکری این نوع ضرب‌المثلها
تحلیل شده است.

روش پژوهش: این مقاله به شیوۀ تحلیلی-توصیفی نوشته شده و نوع آن
کتابخانه ای است.

یافته ها: رواج ضرب‌المثلهای منفی‌نگر بصورت
نامحسوس و ناخواسته منجر به شیوع منفی‌نگری در جامعه میشود. از منظر زبان، ضرب‌المثلهای
منفی‌نگر در امثال و حکم دهخدا زبانی تلخ و گزنده دارند و از منظر سبک و سیاق
فکری، مملو از منفی‌بافی و و گاه شامل هنجارشکنیهای اخلاقی هستند و فرد را به
اتخاذ رویکردی منفی‌گرایانه در زندگی سوق میدهند.

نتیجه گیری: نتایج پژوهش
نشان میدهد که ضرب‌المثلهای منفی‌نگر در امثال و حکم دهخدا بسامد بالایی دارد. ضرب‌المثلهای
منفی‌نگر در امثال و حکم دهخدا عمدتا مشتمل بر مضامینی همچون ناسازگاری، نادانی،
اضطراب، تهدید و حذر، گذشتۀ بد، ستیز، ترس، بیهودگی، نابودی، اتفاقات ناگوار،
ناامیدی، خشونت، ظلم و ستم، زورگویی، توهین، مرگ‌اندیشی، آزمندی، سخن‎چینی، دروغگویی،
استهزا، فتنه‏انگیزی، فریب‏کاری، دیگرآزاری، خرافه‏پرستی، سرزنشگری، تحقیر و تهدید،
عیب‏جویی و خودستایی هستند. که از میان موارد فوق، نادانی با 1456 مورد (3/12
درصد) بیشترین و خودستایی با 50 مورد (42/0 درصد) کمترین بسامد را دارند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1646