%0 Journal Article
%T تحلیل آثار شاخص ادبیات داستانی دفاع مقدس از منظر جریان‌شناسی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A کوثر دانش
%A عبدالحسین فرزاد
%A احمد خاتمی
%D 2024
%\ 1402/05/12
%N 98
%V 17
%P 125-142
%K جریان‌شناسی
%K  ادبیات دفاع مقدس
%K  جریان ارزش‌محور
%K  رئالیسم
%K  اسطوره
%K  ناتورالیسم
%X زمینه و هدف: جریان ادبی در حوزه ادبیات، نوعی همگرایی را نشان ‌میدهد که ضمن
متمایز کردن خود، با نمایندگی از نوعی فکر و اندیشه مشخص، آن را در قالبهای ادبی
بیان ‌میکند. جریان‌شناسی دارای رویکرد معنا‌محورانه و موضوع‌شناسانه است و منظور
از آن صرفاً قالب یا سبک نیست. در جریان‌شناسی «بسامد برتر» مورد توجه است که در
هر جریان میتواند نمایانگر موضوع و مسئله آن جریان باشد. از این طریق میتوان مشخص
کرد که هر جریان ادبی در عین حال که نوعی همگرایی فکری را شکل داده است، بر چه
موضوع و مسئله ای تأکید بیشتری دارد. 

روش مطالعه: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و توجه به دوره بندی
تاریخی (1368 ـ 1384)، داده های خود را از اسناد کتابخانه ای گردآوری کرده و از
رویکرد جریان‌شناسی ادبی بهره گرفته است.

یافته ها: دو جریان کلی ادبی درباره دفاع مقدس قابل شناسایی است: جریان «ارزش‌محور»
و «غیرارزش‌محور» که زیرشاخه های گوناگون در ادبیات داستانی همراه با آثار شاخصی
دارند. البته برخی آثار این دو جریان، مرزهایی مشترک با یکدیگر دارند. اصلی‌ترین
رویکرد در ادبیات داستانی دفاع مقدس، طی دوره 1368 ـ 1376، رئالیسم الست. جریان
فرعی اسطوره نیز در دوره 1376 ـ 1384، دوره نمایان و با توجه به تحولات ادبی و
نظری، گرایش به فر‌مها و سبکهای جدید داستان‌نویسی، موجب عمیقتر شدن رویکرد
رئالیستی میشود و شاهد آثاری با ر‌گه های ناتورالیستی هستیم. 

نتیجه گیری: آثار دهه 1370 سبکهای مدرن روایی و واقعگرایی را دنبال و جنبه های
ذهنی، روانکاوانه، و مضامینی چون ترس از مرگ، ناامیدی و ... در آنها نمایان است.
طی دهه 1380 سبک روایی آثار، مدرن و پست‌مدرن است. نگاه انسانی پررنگ و مضامین
مرگ، ترس، مسائل شخصی و... در آنها به چشم میخورد که با زبان و واژه هایی روشن و
صریح به توصیف وقایع هولناک جنگ همراه با دیدگاهی خاکستری میپردازد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1640