%0 Journal Article
%T ریشه یابی بنمایه های اسطورۀ هبوط و عروج مهری در هفت گنبد نظامی و مثنوی معنوی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A مسلم باغدار
%A سیما منصوری
%A مسعود پاکدل
%A منصوره تدینی
%D 2024
%\ 1401/05/02
%N 96
%V 17
%P 27-53
%K هبوط
%K  عروج
%K  مثنوی
%K  هفت پیکر
%K  میترائیسم
%X زمینه و هدف: مقالۀ پیشِ رو به بررسی یکی از بنیانهای اعتقادی آیین مهر به نام
«اسطورۀ هبوط و عروج» در مثنوی معنوی و‌ هفت‌پیکر نظامی گنجوی میپردازد. هدف از
نگارش مقاله، برجسته سازی باورهای مشترک مثنوی، هفت‌پیکر و آیین مهر در باب هبوط و
عروج است.

روش مطالعه: این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی همراه با مقایسه و تفسیر، تدوین
شده است. شیوۀ گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای بوده است. 

یافته ها: مفهوم هبوط یکی از مضامین مهم و مکرر
ادبیات عرفانی است که در مثنوی معنوی نیز نمود گسترده ای دارد. در مثنوی از غم
فراق و موانع عروج و آرزوی صعود و وصال و رابطۀ مبتنی بر عشق بین انسان و خداوند
سخن رفته است. 

نتیجه گیری: مولانا مهمترین عامل هبوط آدم را حرکت چرخۀ عشق‌ورزی حق
با خود و ایجاد درد فراق در آدمی میداند. در مثنوی منظور از بهشت، مقام قرب الهی
است و بنابراین هبوط، فراق روح از سرچشمۀ اصلی و عروج، گم شدن قطرۀ روح در دریای
حق است. در هفت‌پیکر بیشتر بر اسطورۀ صعود تأکید شده است؛ قهرمان اصلی با سیر در
هفت ‌گنبد، که تطابق بسیاری با هفت زینۀ میترایی دارد، مرحله ای از شناخت و درون‌پروری
را در این آزمون تجربه میکند. داستانهای هفت ‌گنبد نیز با مضامین و آئینهای
میترایی تطابق شگفتی دارند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1608