%0 Journal Article
%T تحلیل ریخت‌شناسی منظومۀ ویس و رامین بر اساس الگوهای ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A زهره سرمد
%D 2023
%\ 1401/10/15
%N 92
%V 16
%P 187-208
%K ویس و رامین
%K  ولادیمیر پراپ
%K  ساختار‌گرایی
%K  ریخت شناسی
%X زمینه و هدف: فرمالیسم یکی از مکتبهای نقد ادبی است که به صورت و فرم اثر ادبی
توجه دارد و در پیدایی نظریه ساختارگرایی، نقش عمده ای داشته است. بهترین حوزه جهت
نظریه های فرمالیستی و ساختارگرایی، قصه های عامیانه، فولکوریک و بومی است. بنا بر
دیدگاه فرمالیستی همه این قصه ها ضمن داشتن پرسوناژهای متغیر، خویشکاری، کارکرد و
کنشهای محدود و مشخصی دارند. منظومۀ ویس و رامین نیز ژانر عاشقانه ای با
پرسوناژهای متغیر و کنشهای مشخص است. در این مقاله سعی بر این است که نقشمایه های
داستان ویس و رامین، بر اساس الگوی ساختاری ولادیمیر پراپ مورد بررسی قرار گیرد تا
از این رهگذر به همسانی کنشهای شخصیتهای داستانهای عاشقانه، در صورتهای مختلف
داستان پی برد.

روش مطالعه: روش تحقیق در این مقاله توصیفی – تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات به طریق
مطالعه، فیشبرداری و نمونه برداری از اسناد و مدارک کتابخانه ای و بانکهای
اطلاعاتی است.

یافته ها: منظومۀ ویس و رامین دَه تعلیق، سه ‌نقطۀ اوج و هفده کارکرد دارد.
شخصیتها به دو دستۀ اصلی و فرعی تقسیم میشوند که ویس و رامین در زمرۀ شخصیتهای
اصلی و موبد، شیرو، دایه، ویرو، زرد و گل جزو شخصیتهای فرعی به شمار میروند. از
زاویۀ تقسیم‌بندی پراپ، هفت نقشمایه در این منظومه وجود دارد که در دو گروه
شخصیتهای کنشگر و کنش‌پذیر، تقسیم میشوند. ویس و رامین، در زمرۀ کنشگران فاعلی، و
موبد و گل جزو کنشگران مفعولی، قربانی و بهره ور به شمار میروند.

نتیجه گیری: بر اساس الگوی ساختارگرایی ولادیمیر پراپ، میتوان به این نتیجه رسید
که در داستانهای غنایی هم با وجود صورتهای مختلف و تعدد شخصیتها، خویشکاری، کارکرد
و کنشها محدود و مشخص هستند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1555