%0 Journal Article
%T روایت و کانون‌شدگی در ادبیات داستانی دفاع مقدس بر اساس نظریۀ ژنت با تکیه بر وجه ایدئولوژیک
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A بنفشه بجنوردی
%A وجیهه ترکمانی باراندوزی
%A نعیمه کیالاشکی
%A کوروس کریم‌پسندی
%D 2023
%\ 1401/09/16
%N 91
%V 16
%P 17-32
%K ادبیات داستانی دفاع مقدس
%K  روایت
%K  شخصیت‎پردازی. کانون‌شدگی. وجه ایدئولوژیک.
%X زمینه و هدف: بررسی متون داستانی و ادبی از منظر روایت‌شناسی میتواند سبب شناخت
بیشتری از ابعاد متن شود و لایه های آن را برای خواننده آشکار نماید. هدف اصلی از
پژوهش پیش ‌رو بررسی ادبیات داستانی دفاع مقدس بر اساس نظریۀ روایی و کانون شدگی
در وجه ایدئولوژیک از نظر ژرار ژنت میباشد.

روش مطالعه: پژوهش پیش ‌رو بر اساس شیوۀ توصیفی-تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای
بصورت روش سندکاوی بر روی برگزیده ای از آثار داستانی ادبیات دفاع مقدس با تأکید
بر یکی از سطوح پنجگانۀ نظریۀ روایی ژنت یعنی کانون‌شدگی در وجه ایدئولوژیک و
گفتگو انجام خواهد پذیرفت. جامعۀ آماری شامل گزیده ای از آثار برجسته ای است که با
اقبال عمومی، تجدید چاپ و دریافت جوایز ادبی معتبر مواجه شده اند.

یافته ها: در آثار موردبررسی، اغلب کانون‌ساز بصورت درونی نمود مییابد؛ با این
توضیح راوی، صاحب اصلیترین مؤلفۀ کانون‌شدگی است که سعی دارد با انتخاب زاویۀ دید
و گفتگوهای داستانی، وجه ایدئولوژیک داستان را در معرض دید مخاطب قرار دهد. برخی
نوشته ها به اقتضای نوع ادبی خاطره نوشته، روایت خطی و کلاسیک دارند و نوعی روایت
نمایشی را در جنبۀ القای وجه ایدئولوژیک در متن ایفا میکنند؛ در برخی دیگر از آثار
راوی با حضور درونی و کانونی خویش به ارائۀ ایدئولوژی از منظر خود بجای شخصیتها
پرداخته است.

نتیجه گیری: در دو اثر «دا» و «دختر شینا» وجه خاطره نویسی غلبۀ بیشتری دارد؛ از
این رو راویت از جنبۀ واقعیتگرایی مطرح شده است و راوی با انتخاب نوع زاویۀ دید
بصورت همسو با خاطره نویس، به خاطره گو اجازه داده است ضمن گفتگوهای داستان،
ایدئولوژی غالب در متن را روایت کند. در سه اثر دیگر از جمله داستان دو کبوتر
دو پنجره یک پرواز، زمین سوخته، و شطرنج با ماشین قیامت،
حضور راوی کانونی‌گر پررنگتر است و کانونی‌شده های اصلی (شخصیتها) به کمک راوی
مورد واکاوی قرار میگیرند و شناسایی میشوند. در وجه ایدئولوژیک روایت در سه اثر
یادشدۀ اخیر، دیدگاه های سیاسی، اجتماعی و مذهبی بمنظور جهتگیری کلان اندیشه ای
کانون‌ساز مورد توجه قرار گرفته است و ایدئولوژی افراد معاند، مجاهدین و منافقین،
طرفداران طاغوت، عاشقان دین و مکتب امام حسین و... به کمک حضور راوی و دخالت وی به
مخاطب ارائه شده است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1531