%0 Journal Article
%T مطالعۀ سبک شخصی عطار در قلندریات و خمریات بر اساس واکاوی عناصر شعری
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A مراد نوشادی‌فرد
%A مهدی ملک ثابت
%A محمدرضا نجاریان
%A محمد خدادادی
%D 2023
%\ 1401/08/10
%N 90
%V 16
%P 271-292
%K رباعیات
%K  سبک‌شناسی
%K  عطار نیشابوری
%K  عناصر شعری
%K  قلندریات
%K  خمریات.
%X زمینه و هدف: قلندریات به اشعاری اطلاق میشود که دربارۀ خصوصیات ظاهری و معنوی
قلندران، از جمله باورها، آیینها و طرز زندگی آنهاست. مقصود این جستار واکاوی
عناصر سازندۀ رباعیهای عطار نیشابوری در باب قلندریات و خمریات از مختارنامۀ
اوست. این عناصر شامل شکل، زبان، موسیقی، زمینه های معنایی، عاطفه و صور خیال است.
این واکاوی خصوصیات سبکی عطار را آنگونه که در این مجموعه نمایان شده، معرفی
میکند.

روش مطالعه: داده های این مطالعه از واکاوی منابع کتابخانه ای به دست آمده و
سپس داده های حاصله به روش توصیف، تحلیل و گاهی مقایسه بررسی شده است. مسیر تحقیق
چنین است که پس از مبانی و مفاهیم اولیۀ پژوهش، عنصر شکل با تأکید بر قالب شعرها،
عنصر زبان در سطوح واجی، ساختواژی و نحوی، عنصر موسیقی در سطوح بیرونی، کناری و
میانی، زمینه های معنایی با تأکید بر مضامین اصلی اشعار، عنصر عاطفه از نظر انواع
منِ شاعر و صور خیال با محوریت مجاز، تشبیه، استعاره و کنایه مطالعه شده است.

یافته ها: قالب مکانیکی در کنار وزن ثابت و ردیفهای طولانی و تکرار واژه
محدودیتهایی را بر شعرها تحمیل کرده است. سطوح واجی و ساختواژی زبان در دایرۀ
کاربردهای مرسوم باقی مانده است. در سطح نحوی زبان، جملات و خصوصاً افعال امری
غلبۀ صریح دارند و جزو خصوصیات سبک شخصی عطارند. موسیقی بیرونی به وزن رباعی محدود
است. موسیقی کناری به دلیل استفادۀ حداکثری از ردیف حاکی از اهمیت حس موسیقایی نزد
شاعر دارد و موسیقی میانی بر پایۀ عنصر تکرار شکل گرفته است. از بابت عنصر معنا،
می نوشی و طربجویی در کنار غنیمت دانستن وقت و مرگ‌اندیشی ظهور و فراوانی بیشتری
دارند. 

نتیجه گیری: استفاده از صورت امری جملات، عنصر تکرار، توجه به من اجتماعی و بهره گیری
از کنایه و مجاز مهمترین ویژگیهای سبکی عطار نیشابوری در قلندریات و خمریات است.
برخی رویکردهای شاعر مثل تأکید بر قالب مکانیکی، وزن ثابت و ردیفهای طولانی
محدودیتهایی را به شعر او تحمیل کرده است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1528