%0 Journal Article
%T بررسی اشعار دو شاعر بی‌دیوان قرن هشتم؛ محمدعصار تبریزی و میرکرمانی، بر اساس نسخه خطی «سفینه مونس العشاق و تحفۀ الافاق»
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A راضیه جمشیدی
%D 2023
%\ 1401/06/12
%N 89
%V 16
%P 57-73
%K سفینه مونس‌العشاق و تحفۀ‌الآفاق
%K  سبک
%K  محمدعصار تبریزی
%K  میرکرمانی
%X زمینه و
هدف: نسخه
خطی «سفینۀ مونس‌العشاق و تحفه الآفاق»، از سلیمان قونوی در سال 860 ه.ق. جمع‌آوری
و کتابت شده است. این سفینه دربردارنده 11600 بیت شعر از هفتادوهشت شاعر مشهور و
کم‌نام‌ونشان یا گمنام در سده های هفتم، هشتم و نهم است. تعدادی از شاعران این
سفینه دارای دیوان نیستند یا دیوان آنها در طول تاریخ مفقود شده است که در این
سفینه میتوان تعدادی از اشعار آنها را یافت. دو تن از شاعران قرن هشتم، به نامهای
محمدعصار تبریزی و میرکرمانی، از آن جمله اند. نگارنده این پژوهش سعی دارد ضمن
معرفی آنها، ویژگیهای سبکی آنان را در سه سطح زبانی، ادبی و فکری بررسی و تحلیل
کند.

روش
مطالعه: شیوۀ
پژوهش در این جستار، کیفی و از نوع تحلیل محتواست. اطلاعات موردنظر از منابع
کتابخانه ای و سایتهای معتبر اینترنتی استخراج و از طریق ابزار فیش گردآوری شده
است و اطلاعات و آمارهای به دست‌آمده مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است.

یافته ها:
در
بررسی سبک‌شناسی غزلیات دو شاعر بی‌دیوان در سطح زبانی، در موسیقی بیرونی و کناری،
مطابق با عروض و قافیۀ متداول شعر فارسی است. در موسیقی درونی، آرایۀ جناس و تکرار
پرکاربرد است که شاخصۀ اصلی آن در تکرار واژه است. در سطح ادبی تشبیه مفصل، تفضیل،
اضافۀ تشبیهی و استعاره پربسامد است. در سطح فکری غزلیات آنها دربرگیرندۀ مضامین
عارفانه و عاشقانه است.

نتیجه گیری: لغات عربی و
کهن فارسی در اشعار دو شاعر بسامد اندکی دارد. زبان آنها ساده و روان است و به
زبان امروزی نزدیکتر است. محمدعصار و میرکرمانی از انواع گوناگون صورخیال بهره
برده اند که بین آنها تشبیه و استعاره بسامد بیشتری دارد. ایجاز در اشعار آنها
نمودی ندارد. غزلیاتشان عاشقانه و در وصف معشوق است، اما گاهی چاشنی گله و شکایت
به آن اضافه میکنند. برخی غزلیات نیز دارای افکار عارفانه هستند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1503