%0 Journal Article
%T مطالعه شخصیت‌پردازی در منظومه های لیلی و مجنون و خسرو و شیرین امیرخسرو دهلوی و نامی اصفهانی با تأکید بر نظریۀ ساختارگرایی پراپ
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A ملیحه مظفری‌خواه
%A ابوالقاسم قوام
%A حسن ذوالفقاری
%D 2023
%\ 1401/01/15
%N 84
%V 16
%P 95-117
%K خسرو و شیرین
%K  لیلی و مجنون
%K  امیرخسرو دهلوی
%K  نامی اصفهانی
%K  شخصیت
%K  پراپ.
%X زمینه و هدف: لیلی و مجنون و خسرو و
شیرین داستانهای معروفی هستند که شاعران بسیاری آنها را به نظم کشیده اند. امیرخسرو دهلوی و نامی اصفهانی از سرایندگانی هستند که این
دو داستان را با توجه به شرایط زمانی و مکانی خود به نظم کشیده و نسبت به داستان
اصلی در سروده نظامی، دگرگونیهایی در آن ایجاد کرده اند. هدف این پژوهش بررسی و
تحلیل شخصیت‌پردازی این منظومه ها براساس نظریه پراپ و مقایسه شخیصتهای کلیدی با
یکدیگر است.

روش مطالعه: روش مطالعه توصیفی ـ
تحلیلی و بر مبنای منابع کتابخانه ای با توجه به نظریه شخصیت پردازی پراپ است.

یافته ها: خسرو و شیرین و لیلی و
مجنون از منظر شخصیت تابع شرایط روزگار خود هستند و سرایندگان با ایجاد تغییراتی
اندک در داستان، شخصیتهای مشابهی را آفریده اند. در این
چهار منظومه اصل داستان ثابت است و تنها برخی عناصر داستان جابجا یا کم و زیاد شده اند.
معرفی شخصیتها بیشتر ازطریق توصیف مستقیم، کنشهای شخصیتها و گفتگو انجام شده است. 



نتیجه گیری: خسرو و قیس قهرمانانی
هستند که دربرابر خود رقبا و موانعی دارند. عامل انگیزنده خسرو در منظومه
امیرخسرو، شاپور و در منظومه نامی، حکیمان سخن سنج هستند که نقش اعزام گر دارند.
در هر دو منظومه شاپور و نکیسا و باربد بعنوان یاریگر محسوب میشوند، ولی اعزام گر
قیس، نیروی درونی خود اوست و یاریگران او نیز عملاً نمیتوانند کمکی کنند و موانع،
قدرت بیشتری دارند. در منظومه های خسرو و شیرین، شخصیت شریر وجود دارد ولی در
منظومه های لیلی و مجنون، شریر به آن معنا نیست و تنها موانع وجود دارند. شخصیت
زنان در این چهار منظومه از نظر اخلاقی قابل‌قبولتر توصیف شده و آنها را در قبال
مشکلات و غم عشق استوارتر نشان داده است و از میان شخصیتهای مرد تنها خسرو دارای
ویژگیهای منفی هوسبازی میباشد و در منظومه نامی اقتدار کمتری دارد و دربرابر عشق
شیرین صبوری نمیکند. مجنون نیز در قبال غم عشق بی‌اختیار و ضعیف است و قادر به تحمل آن نیست و جان خود را از دست
میدهد. امیرخسرو و نامی، بنابر شرایط زندگی خود، به لیلی آزادی عمل بیشتری داده و
لیلی و مجنون را با روابط بیشتری توصیف کرده اند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1430