%0 Journal Article
%T بررسی سبک‌شناسی جواهر الاسرار آذری طوسی اسفراینی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A اسماعیل  زارعمند
%A علی رمضانی
%A رسول عبادی
%D 2023
%\ 1400/12/21
%N 82
%V 15
%P 169-185
%K آذری طوسی
%K  جواهرالاسرار
%K  نسخۀ خطی
%K  سبک
%K  زبان
%K  بلاغت
%K  اندیشه
%X زمینه و هدف:
شیخ آذری ‌طوسی اسفراینی از شاعران و نویسندگان دورۀ تیموری است. کتاب جواهرالاسرار
از نوشته های برجستۀ وی در موضوع کلی حروف مقطعۀ قرآن، عرفان، حدیث و شعر میباشد.
در این مقاله با معرفی نسخه های کتاب، سبک زبانی، بلاغی و فکری آن بررسی شده است.

روش مطالعه:
گردآوری اطلاعات در مقاله به روش کتابخانه ای و نگارش آن به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی 
است. جامعۀ آماری چهار نسخۀ خطی جواهر الاسرار آذری میباشد. 

یافته ها:
جواهر الاسرار در کلیّت سبک شناسی مطابق سبک عصر تیموری نوشته شده است. در مقدمه ها
نثر مسجع و متن کتاب ساده است. در سطح آوایی سبک زبانی: سجع، جناس، تکرار واژه،
واج آرایی، طرد و عکس، در سطح لغوی: واژه ها و عبارتهای عربی و در سطح نحوی: ترادف
کلمات، القاب و اوصاف، مطابقت موصوف و صفت، کاربرد جملات عربی بجای صفت، شاخصۀ
سبکی دارد. در سطح ادبی آرایه های تشبیه، تضمین، اقتباس، استعاره، کنایه، تلمیح،
تمثیل و ضرب المثل آورده است و در سبک فکری به شرح و تفسیر حروف مقطعه قرآن،
احادیث، سخنان عرفا و اِشکالات شعر شاعران پرداخته است که در تفسیرهایش، تسلط وی
به علم نحو، ریاضی، بلاغت، طب و نجوم دیده میشود. 

نتیجه گیری:
آذری طوسی اسفراینی در جواهرالاسرار مطابق با سبک نثر عصر تیموری، با گرایش به
کاربرد واژه ها، جمله های عربی، اشعار فارسی و عربی، نثر مسجع در مقدمه ها و زبان
ساده در متن کتاب، کاربرد آرایه های تشبیه، تضمین، اقتباس، استعاره، کنایه، تمثیل
و ضرب المثل توانسته است بعنوان یک مفسر، شارح و منتقد، اطلاعات مفیدی درمورد حروف
مقطعه، احادیث، موضوعهای عرفانی، و شرح دشواری شعر شاعران به مخاطب ارائه دهد و
همچنین اطلاعات تاریخی، دینی، طب، نجوم و زندگینامۀ مشایخ در کتابش قابل‌بیان است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1401