%0 Journal Article
%T بررسی چندگانگی معنایی پروتوتایپها در دیوان اشعار حافظ
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A رؤیا احمد امرجی
%D 2022
%\ 1400/09/01
%N 80
%V 15
%P 119-140
%K حافظ
%K  پروتوتایپ
%K  ایهام
%K  دیوان اشعار
%X زمینه
و هدف: شرایط سیاسی، اجتماعی، فکری و فرهنگی عصر حیات
هر شاعری، سبب ساز خلق تیپها و شخصیتهای گوناگون در اشعار اوست. شعر حافظ نیز، از این
قاعده مستثنی نیست؛ چراکه اُسّ و اساس اشعار اغلب شاعران بر روی شخصیتهای بخصوصی
بنا شده است. حافظ با طرح شخصیتهای خاص و عملکردهایشان و بکارگیری صنعت ایهام یا
همان چندگانگی معنایی، دوپهلو و چندمنظوره سخن میگوید و این مسأئله مبیّن عمق
جهانبینی و اندیشۀ اوست.

روش
مطالعه: مقالۀ حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده
از منابع کتابخانه ای به بررسی چندگانگی معنایی تیپها و شخصیتها در دیوان حافظ
پرداخته است.

یافته ها: یافته های
مقالۀ حاضر نشان میدهد که از میان پروتوتایپهای مطرح حافظ، برخی از قداست
برخوردارند و در پاره ای موارد الگوی او هستند، برخی ممدوح او هستند و برخی مورد
انتقاد واقع شده اند. این تیپها و شخصیتها، خواه مقبول خواه منفور، گاه در معنای
اصلی و واقعی خود بکار رفته اند و گاه در غیر معنای اصلی و حتی در موارد بسیاری از
چندگانگی معنایی برخوردارند.

نتیجه گیری: بیشتر شخصیتهای مطرح دیوان حافظ نظیر پیامبران و امامان
معصوم -علیهم السلام- شخصیتهای عرفانی، پادشاهان و وزرا، قهرمانان و اسطوره ها،
شخصیتهای رمانتیک، شخصیتهای سیاسی و اجتماعی، چهارپایان، پرندگان، درختان و گلها
تیپهای واقعی و رئال هستند. شاید علت اصلی طرح برخی شخصیتها در اشعار حافظ، شرایط
خاص سیاسی و اجتماعی عصر زندگی او و تعاملاتی بوده که با آن افراد خاص داشته و
ممکن است خلق برخی شخصیتها ناشی از همزادپنداری با آنان بوده باشد. از میان این
شخصیتها برخی تیپها ممدوح وی هستند، برخی در زندگی او تأثیرگذارند، برخی الگوی او
هستند، و بعضی مورد انتقاد او واقع شده اند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1369