%0 Journal Article
%T تحلیل جایگاه محیط زیست در عرفان اسلامی (بر اساس آثار برجستۀ شعر عرفانی فارسی)
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A اصغر طارمی
%A مهدی فیاض
%D 2020
%\ 1400/06/04
%N 78
%V 15
%P 201-221
%K محیط زیست
%K  عرفان اسلامی
%K  شعر عرفانی
%K  طبیعت.
%X زمینه
و هدف: پیدایش
بحرانهای عظیم محیط زیستی از چالشهای بزرگ پیش روی دوران معاصر است که حیات انسان
و دیگر زیستمندان کرۀ زمین را بمخاطره انداخته است. ریشۀ اصلی این بحرانها را باید
در جهان بینی و نوع نگرش انسانها به هستی جستجو کرد؛ چراکه چگونگی رفتار انسانها با
یکدیگر و جهان طبیعت تحت تأثیر افکار، ایدئولوژیها و جهان بینیها میباشد. این پژوهش
تلاش میکند نظام معرفت شناسی و جهانبینی عرفان ایرانی – اسلامی را درقبال محیط
زیست بر اساس مهمترین آثار شعر عرفانی فارسی طراحی و تبیین نماید.

روش
مطالعه: این
پژوهش از ردۀ مطالعات بین رشته ای بوده که به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و بر مبنای
مطالعات کتابخانه ای، جایگاه محیط زیست را در آثار برجستۀ شعر عرفانی فارسی از عصر
سنایی تا دورۀ جامی بررسی خواهد کرد.

یافته ها:
بررسی
آثار برجستۀ نظم عرفانی فارسی در شعر شاعران عارفی چون سنایی، عطار، مولانا،
شبستری و جامی نشان میدهد که خدامحوری، اعتقاد به انسجام و انتظام عالم، نظریۀ
نظام احسن، آینه و آیه بودن عالم، قاعدۀ
عمل و عکس العمل، سریان عشق در هستی، حیات و ادراک‌مندی کیهان، و بسندگی و قناعت،
مبانی اصلی نگرش عرفای اسلامی به محیط زیست را تشکیل میدهند.

نتیجه گیری:
جهان‌بینی
عرفای اسلامی بر اساس آموزه های دینی سرشار از نگاه معرفت شناسانه به طبیعت و محیط
زیست است. ادبیات عرفانی بویژه شعر عرفانی بهترین ظرف برای بازتاب احساسات و افکار
عرفای اسلامی در قبال طبیعت و محیط زیست است. تحلیل آثار برجستۀ شعر عرفانی فارسی
حاکی از آن است که احترام، تکریم، عشق و محبت به طبیعت و مظاهر آن در نظام باورها،
اندیشه، گفتار و سلوک عملی عرفای اسلامی موج میزند. عرفان ایرانی-اسلامی با تکیه
بر مبانی فکری آن، بر اصولی استوار است که
میتواند نوع نگاه و تفکر انسانها را درمورد محیط زیست تغییر داده و رفتار آنها را
درقبال آن سامان بخشد. الگوهای مبتنی بر نظام باورهای عرفانی میتواند جایگزین
انسان‌محوری، فردگرایی، مطلق‌انگاری، تجزیه گرایی، نگاه آفاقی و مکانیکی و ابژکتیو
به جهان شود و در رابطۀ او با طبیعت تغییرات بنیادی ایجاد کند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1345