%0 Journal Article
%T حاکم و پهلوان عاشق در ادا و شاهنامه
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A شهرام آزادیان
%A بندیکت اشتپلر
%D 2022
%\ 1400/04/09
%N 77
%V 15
%P 63-79
%K ادا
%K  شاهنامه
%K  حاکم و پهلوان عاشق
%K  تطمیع
%K  تهدید
%K  جادو
%X زمینه و هدف: ادای منظوم و ادای
منثور دو متن کهن به زبان نورس باستان هستند که مهمترین منبع در شناخت اسطوره های
اسکاندیناوی بشمار میروند. محققان اسطوره شناس به برخی شباهتهای بنمایه ای ادا و
شاهنامه (از جمله ماجرای پسرکشی) اشاره کرده اند؛ البته شباهت بنمایه ها در این
متنهای اسطوره ای بسیار گسترده تر از این نمونه است و با بررسی دقیقتر و مطالعۀ
تطبیقی ادا و شاهنامه میتوان به فهرست این شباهتها اضافه کرد. 

روش مطالعه: این مقاله پژوهشی است
نظری که با استفاده از روش‌ تحلیلی-توصیفی و همچنین مطالعۀ تطبیقی، الگوهای مشابه
میان برخی داستانهای ادا و شاهنامه را نشان میدهد. 

یافته ها: این مقاله با تکیه بر
داستانهای عاشقانه در ادا و شاهنامه نشان میدهد که در این حوزه نیز شباهتهای
چشمگیری میان دو متن میتوان یافت؛ این بنمایه های مشترک از آغاز رابطۀ عاشقانه تا
ازدواج و خصوصاً مسیری که برای رسیدن به مرحلۀ وصال و ازدواج طی میشود بچشم
میخورد. 

نتیجه گیری: داستان عاشقانۀ «فریر و
گرد» از نظر نوع شروع رابطه با زال و رودابه و از نظر طی مراحل سه گانه برای جلب
رضایت معشوق (یعنی وعدۀ مال و ثروت، تهدید، و جادو و افسون) به داستانهایی از قبیل
زال و رودابه، ازدواج پسران فریدون، کیکاووس و سودابه، و بعدتر سیاوش و سودابه
شبیه است. چنانکه مثلاً الگوی «مناظره» برای اثبات خرد نیز در زال و رودابه و
سویبدگ و منگلود عیناً دیده میشود. در هر حال بنظر میرسد همین مطالعۀ تطبیقی را
میتوان در سطح داستانهای دیگر ادا و شاهنامه نیز انجام داده و مشترکات دیگری نیز
بدست آورد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1321