%0 Journal Article
%T تحلیل مؤلفۀ کانونی شدگی با تأکید بر وجوه روانشناسی در داستان چراغها را من خاموش میکنم اثر زویا پیرزاد 
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A فاطمه صدری
%A جواد طاهری
%A لیدا نامدار
%D 2022
%\ 1400/03/14
%N 75
%V 15
%P 199-211
%K کانونی‌شدگی
%K  روایت‌شناسی
%K  ریمون کنان
%K  روانشناسی
%K  چراغها را من خاموش میکنم
%X زمینه و هدف: کانونی‌شدگی دیدگاهی چالش برانگیز و نوظهور
در حوزۀ مباحث راوی و زاویۀ دید در نظریۀ روایت شناسی است که به بحث دربارۀ وجوه
ادراکی، بازتاب عاطفی و ایدئولوژکی کانونی‌گران روایت میپردازد و در زیرمقولۀ چه کسی
جهان داستان را میبیند، بررسی میشود. در این مقاله سعی شده است با دیدگاه کانونی‌شدگی
و در وجوه روانشناسی، داستان چراغها را من خاموش میکنم خانم زویا پیرزاد بررسی
شود. دلیل انتخاب این رویکرد این است که نویسنده در این داستان بصورت آشکار و مشخص
از مقولۀ «چه کسی میبیند» در بستر کانونی‌شدگی بهره برده است. راوی اول شخص
داستان، کلاریس با قرار دادن کانون دید و تمرکز و ادراک خویش بر ذهنیات و درونیات
هویتی خویش و اطرافیانش در نهایت در پایان داستان باعث تغییر و تحول جهانبینی خویش
به اَبرروایتهای هویت، جنسیت، عشق، مسئلۀ عاطفی و شناختی در حوزۀ روان شناسی و
چالشهای اجتماعی ... میشود.

روش مطالعه: این مقاله با روش تحلیل محتوا داده های
موردنظر از منظر کانونی‌شدگی و از دیدگاه نظری مباحث پساژنتی و آنچه ریمون کینان
مورد نظر قرار داده است از داستان چراغها را من خاموش میکنم را دربر میگیرد و سپس محتوای این داده ها را تحلیل
میکند.

یافته ها: داستان چراغها را من خاموش میکنم بازتاب
دیدگاه ‎های کانونی یک زن در ادبیات داستانی معاصر دهۀ هشتاد شمسی است. کلاریس بعنوان
کانونی‌گر داستان، گذشته و حالش را کانونی کرده و به جستجوی هویت خویش میپردازد که
بخشی از آن میراث قومیش در ناخودآگاه جمعی است. آنچه هویت زنانۀ او را تحت تأثیر قرار
داده و او با کانونی کردن آن قصد دارد مخاطب را با آن همسو کند، نیاز به توجه دیگران
و گریز از انتقاد است.

نتیجه گیری: در کانونی‌شدگی و مباحث نوظهور آن، مخاطب با دیدگاه و جهانبینی بازتابگران یا
کانونی‌گران داستان به جهان درونی و بیرونیشان آشنا میشود و نادیدنیها را میبیند.
با تحلیل کانونی‌شدگی این نتیجه حاصل میشود که کلاریس با کانونی کردن افکار درونی،
وجوه روانشناسی با ابعاد شناختی، عاطفی و ایدئولوژیکی، میتواند هویت ازدست رفته و
عدم استقلال فکریش را بازتاب دهد و سپس با کانونی کردن موضوع عشق از دیدگاه چند
کانونی‌گر، به آینه ای از عملکرد زندگی خویش دست پیدا کند و در این انعکاس به
تغییر مواضع خویش نسبت به نقشهای هویت زنانه، همسری، مادری، خانواده و یک فعال
اجتماعی دست پیدا کند. همچنین افکار بدبینانۀ خویش را که حاصل میراث ناخودآگاه
قومی است بازتاب دهد و بچالش بکشد و با کانونی تازه نسبت به زندگی و اجتماع، و
خانواده تغییرات جدیدی را شکل دهد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1297