%0 Journal Article
%T مقایسۀ بیانی گلستان سعدی و منشآت قائم مقام فراهانی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A سپیده اسکندری
%A هنگامه آشوری
%A مهرانگیز اوحدی
%D 2022
%\ 1400/03/04
%N 75
%V 15
%P 101-106
%K گلستان
%K  منشآت
%K  تشبیه
%K  استعاره
%K  کنایه
%K  مجاز
%X زمینه
و هدف: گلستان
سعدی از جمله آثاری است که بدلیل ویژگی خاص ساختار و محتوا همواره مورد توجه بوده و
تقلیدهای فراوانی از آن شده است؛ این تقلیدها گاه در زمینۀ محتوا و گاه در نوع نثر
و ساختار آثار بعد از سعدی دیده میشود. قائم مقام فراهانی از سیاستمدارانی است که با
این کتاب آشنایی کامل داشته و در نگارش منشآت خود از گلستان تقلید کرده است؛
این پژوهش با هدف مقایسه میان کاربرد ابزارهای بیانی در گلستان و منشآت، شناخت
تشابه و تفاوت سبک بیانی سعدی و قائم مقام و شناخت نوع بینامتنیت انجام گرفته است.

روش
مطالعه: این
تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی انجام میگیرد؛ به این ترتیب که ابتدا ابزارهای بیانی شامل
تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز در گلستان و منشآت استخراج و آمارگیری میشود و سپس براساس
نمودارهای ترسیم‌شده به تحلیل و مقایسه پرداخته میشود. جامعۀ آماری این تحقیق صد صفحۀ
ابتدایی از هر دو کتاب است.

یافته ها:
در کتاب
منشآت، علاوه بر اصطلاحات و اشعار، از نظر ویژگیهای ساختاری در نثر مسجّع نیز، نشانه های
تقلید از گلستان سعدی دیده میشود. قائم مقام بیشتر ازجهت کاربرد آرایه های لفظی
مانند سجع و جناس از سعدی تبعیت نموده ولی از آرایه های بیانی که در گلستان
بکاررفته تبعیت نکرده است. بیشترین اختلاف میان سعدی و قائم مقام، در کاربرد کنایه
است. کنایه در گلستان نسبت به منشآت بسامد فراوانتری داشته است. این امر بخاطر
تفاوت موضوعی دو اثر است که ایجاب میکند سخن واضحتر باشد و کنایۀ سخن را بسمت
ابهام بیشتر میبرد.

نتیجه گیری:
قائم مقام
در مقایسه با سعدی از تشبیهات گسترده تری استفاده کرده، بسامد تشبیه بلیغ در اثر او
کمتر از گلستان است امّا بسامد کلی تشبیه نسبت به سایر آرایه ها در منشآت بیشتر است،
همچنین کاربرد آرایه های استعاره، مجاز و کنایه نیز در منشآت کمتر است؛ نتیجۀ کلی این
است که قائم مقام بیشتر از نظر موسیقی درونی تحت تأثیر گلستان بوده است و در موسیقی
معنوی تشابه کمتری میان دو اثر وجود دارد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1292