%0 Journal Article
%T سیر تحول صور خیال در تفاسیر عرفانی آیۀ محبت (آیۀ 54 سورۀ مائده)
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A عاطفه احمدی
%D 2022
%\ 1400/02/13
%N 74
%V 15
%P 185-202
%K صور خیال
%K  زبان عبارت
%K  زبان اشارت
%K  تأویل عرفانی
%K  تفاسیر عرفانی
%K  آیۀ محبت
%X زمینه
و هدف: هدف
این مقاله بررسی سیر تبدیل زبان عبارت به اشارت و کارکرد صورخیال در یکی از آیات
قرآنی است که قرنها مجلای بحث و تفسیر و تأویل عارفان و صوفیان بوده است. آیۀ 54
سورۀ مائده آیه ای متضمن معنای بشارت به دوستان خداست. برای بررسی سیر تحول و
دگرگونی صورخیال در تفسیر این آیه، برخی تفاسیر از قرن چهارم هجری تا قرن هشتم
انتخاب شد که عبارتند از: حقایق التفسیر عبدالرحمن سلمی، لطایف الاشارات
قشیری، عرایس البیان روزبهان بقلی، کشف الاسرار میبدی، غرایب
القرآن اعرج نیشابوری و تفسیر عبدالرزاق کاشانی مشهور به تفسیر ابن
عربی.

روش
مطالعه: این
تفاسیر به روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفتند.

یافته ها: سلمی در حقایق برای بیان تأویلات
خود، سخنش را با تشبیه مزین میسازد و در تفسیرخود از شواهد شعری سود میجوید. پس از آن قشیری در لطایف
الاشارات در بیان
اشارات خود از تشبیه بسیار استفاده میکند. میبدی درکشف الاسرار، ادبیترین تفسیر را
از آیۀ محبت ارائه میدهد و کلام اشاری و عرفانی را با کلام هنری و آراسته به صنایع
هنری پیوند میزند. عرایس البیان روزبهان چه از
نظر زبانی و چه از نظر اشاری در اوج تفاسیر عرفانی قرار دارد. در تفسیر غرایب
القرآن در توضیح آیۀ محبت تنها به چند مورد تأویل عرفانی بسنده شده و از نظر
زیباشناسی زبانی نکته ای در آن
مشهود نیست. آخرین تفسیر در این تحقیق، تأویلات است که در آن به تفسیر اشاری بیش
از کاربرد هنری زبان توجه شده و نقطۀ عطف این تفسیر آن است که با دیدگاهی متفاوت
به آیۀ محبت پرداخته است و اشاراتی را بیان میکند که تا آن زمان بیسابقه است. 

نتیجه گیری:
زبان
این عرفا در تفاسیر اشاری است. آنها برای بیان تجارب عرفانی خود از مرزهای معمول
زبان گذر کردند. هرچه تجربۀ عرفانی آنها غنیتر بوده این غنا در زبانشان نیز مشاهده
میشود.
%U https://bahareadab.com/article_id/1281