%0 Journal Article
%T جایگاه صحو و سکر در طریقت صفوی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A علیرضا حاجی صادقیان نجف‌آبادی
%A علی فتح‌اللهی
%A محمدرضا ابویی مهریزی
%D 2022
%\ 1399/11/11
%N 71
%V 15
%P 87-101
%K سکر
%K  صحو
%K  شیخ صفی‌الدین
%K  طریقت صفوی
%K  شریعت صفوی
%X زمینه و هدف: سُکر و صَحو، دو گونه
مشی و حال صوفیانه است که از آنها به مستی و هشیاری نیز تعبیر میشود. سکر، حالت
وجد صوفیانه و غرق شدن سالک را در محبت الهی نشان میدهد و صحو هوشیاری صوفی در
مرتبتی قبل از سکر و یا پس از آن است که سالک در آن صورتِ بشری دارد. بر سر موضوع
تقدم این دو حال، میان صوفیان اختلاف است. شیخ صفی‌الدین اردبیلی از پیروان جنید و
قائل به تقدم صحو بر سکر بود. با آنکه شیخ اهل صحو بود، با سکر در قالب وجد و سماع
نیز بیگانه نبود. پیروان شیخ صفی هم بر مکتب او بودند و این حال میان پیروان
فرزندان و نوادگان شیخ صفی تا دوران خواجه علی پیش رفت. اما پس از آن تحولی در این
مفهوم روی داد و «صوفی»، در مکتب شیخ صفی، به مرور، مفهوم دیگری پیدا نمود. پژوهش
حاضر در پی یافتن علت این تحول و چگونگی آن است.

روش مطالعه: نتایج این پژوهش به
روش توصیفی بر مبنای منابع کتابخانه ای از منابع عرفانی و تاریخی بدست ‌آمده است.

یافته ها: یافته های این پژوهش
نشان میدهد گرایش صفویان به قدرت و تلاش ایشان در این مسیر به تحول مفهوم این دو
حال کمک کرد و با به حکومت رسیدن صفویان و ضرورت ملک‌داری و ایجاد نهادهای اداری،
در آغاز تأسیس دولت صفوی، بمرور رفتار صوفیانه توسط نهادهای حکومتی و نیز دستگاه
دینی محدود شد تا اینکه در اواخر سلطنت صفویان این محدودیت به اوج خود رسید.

نتیجه گیری:
سکر و
صحو که دو حالت صوفیانه بود، میان صفویان هم با اندکی اختلاف در تقدم و تأخر آنها،
رایج بود و این روش تا دورانی که شیوخ صفویه گرایش به قدرت سیاسی پیدا نکرده بودند
رعایت میشد اما پس از آن بمرور به فراموشی سپرده شد و با روی کار آمدن سلطنت صفویه
ضرورتهایی ایجاد شد تا صفویان در حذف و کنار گذاشتن این آداب جدیت به خرج دهند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1235