%0 Journal Article
%T توصیف و تحلیل مؤلفه های «مرگ» و «تنهایی» در منظومه های عاشقانۀ فارسی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A سیاوش درخشان نیا
%A مسعود پاکدل
%A سیما منصوری
%A منصوره تدینی
%D 2021
%\ 1399/08/12
%N 68
%V 14
%P 61-77
%K خسرو و شیرین
%K  لیلی و مجنون
%K  ویس و رامین
%K  تنهایی
%K  مرگ
%K  منظومۀ عاشقانه
%X زمینه
و هدف: در
تناسب با پرداختن به مفهوم عشق و روابط عاشقانه در ادب فارسی، مؤلفه های مرگ و
تنهایی نیز مطرح میشوند. شخصیت عاشق که در ادبیات فارسی به نوعی مازوخیستی و سرشار
از نیاز عاشقانه و متحمل درد و رنجهای فراوان است، اغلب با تنهایی سروکار دارد و
در پایان داستان یا براثر اندوه عشق میمیرد، یا خود را میکشد و یا اینکه کشته
میشود. این دو مقوله، نقش مهمی نیز در روند داستانی منظومه های عاشقانه ایفا
میکنند و به نوعی تجلیگاه صور خیال شاعرانه در این زمینه هستند. در پژوهش حاضر
مؤلفه های مرگ و تنهایی در سه منظومۀ عاشقانۀ مهم و شاخص ادبیات فارسی، یعنی ویس و
رامین از فخرالدین اسعد گرگانی، خسرو و شیرین و لیلی و مجنون از نظامی گنجوی مورد
بررسی قرار میگیرند. هدف از انجام این پژوهش تحلیل مؤلفه های مذکور در این منظومه ها
و توصیف و تحلیل آنها با توجه به نکات روانشناسانه، داستانی، فرهنگی، ادبی و مانند
آنهاست.

روش مطالعه: روش مورداستفاده در این
پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است که با استفاده از مطالعه کتابخانه ای انجام میشود.

یافته ها:
در
منظومه های عاشقانۀ فارسی، «عشق» زمینه ساز شکلگیری ابعاد گوناگون مقوله های «مرگ»
و «تنهایی» میگردد. در واقع این دو مقوله ارتباط مستقیمی با فرازونشبیهای رابطۀ
عاشقانه دارند. 

نتیجه گیری:
ابعاد
تنهایی در این آثار «تنهایی براثر دوری و جدایی از یار»، «تنهایی براثر خیانت یا
بیوفایی یکی از طرفین رابطۀ عاشقانه»، «تنهایی خودخواسته و عزلت‌گزینی براثر
ناکامی در وصال»، «ترجیح تنهایی بر وصال نامشروع» و «تنهایی براثر عشق یکطرفه»
است. همچنین، ابعاد و علل مرگ در این آثار در «آرزوی مرگ هنگام جدایی یا ناکامی»،
«خودکشی به ‌خاطر عشق یا مرگ معشوق»، «مرگ براثر توطئۀ رقیب در مثلث عشقی» و «مرگ
براثر کهولت سن» خلاصه میشود.
%U https://bahareadab.com/article_id/1199