%0 Journal Article
%T مقایسۀ جایگاه و کارکرد ضرب المثلهای ولدنامه با ضرب المثلهای مشابه در مثنوی مولوی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A شهین وجدی زاخردی
%A خیراله محمودی
%A اکبر صیادکوه
%D 2021
%\ 1399/09/10
%N 65
%V 14
%P 157-171
%K سلطان ولد
%K  ولدنامه
%K  مولوی
%K  مثنوی معنوی
%K  ضرب‌المثل
%K  واژه‌های حسی
%K  واژه‌های ذهنی
%X زمینه
و هدف:
مثنوی مولوی از مهمترین آتار ادبیات تعلیمی است. برترین تجلی انتقال آموزه های
اخلاقی در این اثر سترگ در بهره مندی از آرایۀ امثال سایره جلوه گری مینماید. سلطان
ولد فرزند مولوی نخستین ادیبی است که در مثنویهای خود به تبیین و توضیح مثنوی
معنوی پرداخته و آثار وی تحت تأثیر زبان و محتوای این اثر سترگ قرار دارد. در این
پژوهش ضرب المثلهای بکاررفته در ابتدانامۀ سلطان ولد که تاکنون گردآوری
نشده، گزینش شده و جایگاه آنها با کاربری در مثنوی مولوی مقایسه گردیده است.

روش مطالعه: روش تحقیق در این رساله
توصیفی- تحلیلی و تحقیق به گونۀ متن‌پژوهی با ابزار کتابخانه ای و با مطالعۀ مثنوی 
ابتدانامهبه تصحیح استاد جلال‌الدین همایی (1376) و مثنوی مولوی به تصحیح نیکلسون(1366)
انجام یافته است.

یافته ها: با بررسی لایۀ بلاغی ساختار در مثنویها، انواع مثل
که بهترین ابزار برای انتقال آموزه های اخلاقی است، دیده میشود. بسبب کارکرد
فراوان امثال سایره برای تفهیم امور انتزاعی، واژه های ذهنی و حسی در کنار هم بکار
برده شده است. در لایۀ ایدئولوژیک شاهد بازتاب اندیشه های تعلیمی عرفانی مولوی در
مثنوی ولدنامه هستیم. در لایۀ نحوی کاربرد ترکیب ساختار نحوی فارسی و عربی در ضرب المثلها،
قابل توجه است. گاهی در دیدگاه و کاربرد مثل در این دو مثنوی اختلافاتی دیده میشود.
بسیاری از مصاریع ارزشمند مثنویهای سلطان ولد پتانسیل مثل سایر را دارند. 

نتیجه گیری:
گرچه
اندیشه و دیدگاه سلطان ولد استمرار تفکرات مولوی در مثنوی است و سلطان ولد، مانند
پدر، برای تبیین دیدگاههای اخلاقی و عرفانی، پیوسته در بینابین تمثیلهای خویش، از
امثال سایره بهره برده و در آثار سلطان ولد وجوه تشابه بسیاری با این اثر سترگ
وجود دارد، جایگاه و کیفیت کاربرد بسیاری از امثال در ولدنامه با مثنوی معنوی
متفاوت است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1168