%0 Journal Article
%T جلوه های صبح و سحر در ادبیات منظوم ایران
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A کامبیز فتحی لوشانی
%A شکراله پورخالص
%A خدابخش اسدالهی
%D 2021
%\ 1399/05/05
%N 65
%V 14
%P 137-155
%K صبح
%K  سحر
%K  نور
%K  شعر فارسی
%K  ادبیات منظوم
%X زمینه
و هدف:
عوامل طبیعت از دیر باز مورد توجّه بسیاری از شعرای زبان فارسی بوده است. در این
میان، صبح و سحر بخاطر ظرفیتهای زیبایی شناسانه، هنری و معنایی بیش از دیگر عوامل
در شعر شاعران بتصویر کشیده شده است. این پژوهش بر آن است به بررسی کاربرد این
واژه ها از نظر ترکیبهای اضافی، استعاری و تصاویر شعری، در شعر شاعران بزرگ زبان
فارسی تا قرن هشتم بپردازد.

روش
مطالعه:
در این پژوهش با روش تحلیل نظری و مطالعۀ کتابخانه ای به بررسی کاربرد واژۀ صبح و
سحر در ابعاد مختلف در شعر شاعران بزرگ زبان فارسی چون رودکی، فردوسی، منوچهری، ناصرخسرو، مسعودسعد سلمان،
خیام، سنایی، انوری، خاقانی، نظامی، عطار، مولوی، و سعدی پرداخته است.

یافته ها:
تصویر صبح و سحر در
شعر شاعران زبان فارسی، ابتدا بصورت واقع گرایانه و زیبایی شناسانه بوده ولی بعد از راهیابی عرفان
به زبان شعر که سنایی آن را شروع کرد، صبح و سحر نیز بواسطۀ خلوت شبانه و زمان
مکاشفات و تجلیّات عارفانه و از طرفی، قرار دادن ظرفیّت زمانی دعا و مناجات و
استغفار در قرآن، بسامد بالایی در شعر عرفانی پیدا کرد. بعد از سنایی در میان شعرا
خاقانی، مولوی، و حافظ بیشترین کاربرد معنایی و استعاری را با صبح و سحر بکار برده اند.

نتیجه گیری: این واژه ها ابتدا بواسطۀ شعر عرفانی در
زبان فارسی گسترش پیدا کرده و در نهایت هم در سطح معنایی و هم در سطح زبانی باعث
گسترش واژگانی و غنای زبان فارسی شده اند تا جایی که کمتر شاعری را میتوان یافت که
به تصویرسازی با این واژه نپرداخته باشد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1167