%0 Journal Article
%T بررسی عناصر زبان عامیانه در مثنوی معنوی (دفتر اول تا سوم)
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A محبوبه حیدری
%A سعید حاج ابراهیمی
%D 2021
%\ 1399/08/08
%N 65
%V 14
%P 119-136
%K مولانا
%K  مثنوی
%K  زبان عامیانه
%K  فرایندهای آوایی
%K  واژه
%K  جمله
%X زمینه و هدف: زبان عامیانه یکی از جلوه های نظام
زبان است. بخشی از مخاطبان عرفا، عامّۀ مردم بودند. مولانا بعنوان بزرگترین شاعر
عارف ایران، در مثنوی از عناصر زبان
عامیانه برای انتقال مفاهیم والای اخلاقی و عرفانی بسیار بهره گرفته است. هدف این پژوهش، استخراج و بررسی عناصر زبان عامیانۀ
مثنوی، در سه سطح فرایندهای آوایی، واژه ها و جملات است.

روش مطالعه: این پژوهش نظری است و به شیوۀ مطالعات
کتابخانه ای انجام شده است. جامعۀ آماری دفتر اول تا سوم مثنوی بوده است.

یافته ها: در بین فرایندهای آوایی، حذف و ابدال بیشترین فراوانی را
داشتند. در بخش اسمهای عامیانه، اسمهای اتباع، اسم صوت و اسامی مربوط به لهجه های
محلّی، بخش عمده ای از اسمها بودند. در بخش فعلها، فعلهای پیشوندی، فعلهای مرکب و
گروههای فعلی، بیشترین میزان را داشتند. بخش عمده ای از صفتهای عامیانه را
دشنامها، صفتهای کنایی و صفتهای متعلّق به لهجه های محلی تشکیل
میدادند. قیدها فراوانی کمی داشتند و حروف و ضمیر نیز بسیار کم در سه دفتر مشاهده
شد. ضرب المثلها بعنوان نماد جملات عامیانه، فراوانی بالایی داشتند. در قصّه ها به
تناسب شخصیّتهایی که از طبقۀ عوام جامعه هستند، میزان استفاده از عناصر زبان
عامیانه بیشتر بود. 

نتیجه گیری: مولانا در دفتر اول تا سوم مثنوی از
زبان عامیانه در فرایندهای آوایی، واژه ها و جملات استفاده کرده است و زبان خویش
را به زبان عوام جامعه نزدیک کرده تا اشتیاق مخاطب را برانگیزد و او را بسوی فهم
بهترِ لطایف و دقایق مثنوی رهنمون سازد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1166