%0 Journal Article
%T بررسی سبکی و محتوایی نسخۀ خطی مخزن الانشاء، اثر محمدرضا کلهر
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A کسری بقائی‌پور
%A بهرام پروین گنابادی
%D 2021
%\ 1399/05/02
%N 65
%V 14
%P 1-15
%K محمدرضا کلهر
%K  مخزن الانشاء
%K  ترسل
%K  تحلیل سبکی و محتوایی
%X زمینه
و هدف:
مخزن الانشاء کتابی در تعلیم ترسل و نامه نگاری، اثر محمدرضا کلهر، یکی از
کاتبان خوش‌قریحه اما گمنام قرن سیزدهم است. بررسی سبکی و محتوایی و ویژگیهای آن
موضوع اصلی این پژوهش است. در این مقاله سعی شده است به بررسی سبکی و محتوایی «مخزن
الانشا» از سه منظر زبانی، ادبی و فکری پرداخته و میزان توفیق و مهارت نویسنده در
سنت ترسل و نامه نگاری عهد ناصری سنجیده شود. 

روش
مطالعه:
پژوهش پیش رو، مطالعه ای نظری است که به شیوۀ توصیفی-تحلیلی انجام شده است. محدوده
و جامعۀ موردمطالعه کتاب چاپ سنگی مخزن الانشاء نوشتۀ محمدرضا کلهر است که نسخۀ منحصربفرد
این کاتب و نویسنده به شمارۀ 3970 درکتابخانۀ آستان قدس رضوی و به شمارۀ 25683 در
کتابخانۀ ملی موجود است. این کتاب شامل مجموعه نامه های اخوانیات و سلطانیات و
منشآت مربوط به بزرگان آن دوره است. 

یافته ها: ازجمله ویژگیهای سبکی شعرهای
این کتاب مواردی مانند بکارگیری ماهرانۀ صنایع ادبی، تلاش در آفرینش واژه های خوش‌آوا،
و واژه آفرینی گویا و تأثیرگذار است. نثر آن نیز آهنگین و استفاده از انواع سجع،
حذف فعل به قرینه، حروف اضافۀ مضاعف، واژه های کهن و... در آن بسامد بالایی دارد.
علاوه بر اینها، کاربرد آیات قرآنی و احادیث، شعرهای عربی و ضرب‌المثلها این کتاب
را ازجمله کتابهایی قرار داده که از نظر ادبی و سبکی حائز اهمیت هستند.

نتیجه گیری: نویسندۀ این اثر در نگارش کتاب خود به سبک
نویسندگانی ازجمله قائم‌مقام و سعدی نظر داشته است. همچنین با بررسی مخزن الانشاء
میتوان توانمندی کلهر را بعنوان یکی از نویسندگان موفق در انعکاس ساختار فکری، زبانی
و ادبی دورۀ خود به اثبات رسانید.
%U https://bahareadab.com/article_id/1159