%0 Journal Article
%T کارکرد عنصر باد در داستانهای شاهنامه
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A معصومه‌ملوک  براتی باقرآباد
%A ابوالقاسم  قوام
%A محمدرضا  راشدمحصّل
%A پدرام  جم
%D 2021
%\ 1399/08/01
%N 63
%V 14
%P 149-166
%K اوستا
%K  باد
%K  شاهنامه فردوسی
%K  سزاواری
%K  مشروعیّت
%X زمینه و هدف: یکی از کارکردهای مهم
در ساخت روایتهای شاهنامه، نقش عناصر طبیعت در رویدادها و سرنوشت آدمیان است. از
میان این عناصر طبیعی عنصر باد دارای جایگاهی ویژه است. در اوستا تفاوت میان آتش،
آب، خاک از یکسو و باد از سوی دیگر چشمگیر است. درحالیکه آن سه ایزد نخستین تنها
یک گونه و دارای صفات مثبت هستند، باد دو گونه است. در متون فارسی میانه نیز از
«ایزد باد» یا «وای نیک» و دیگر «دیو باد» یا «وای بد» یاد شده ‌است. در مینوی خرد
باد در زمره ایزدان است که از برای نیرو گرفتن از آن ستایش میشود و از سوی دیگر
باد دیوی است که سبب بروز طوفان و بادهای سخت میگردد. در متون ذکرشده، ایزد باد
برای کامروا ساختن شاهان و پهلوانان در نبرد و پیروزی آنها ستایش شده ‌است. این
جستار کوشیده است تا نقش عنصر باد را در متون کهن و شاهنامۀ فردوسی بررسی کرده و
نشان دهد این عنصر پس از ورود به فضای حماسی دچار چه تغییراتی میشود.

روش مطالعه: دراین پژوهش گردآوری
اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای بوده است و شیوۀ موردنظر این پژوهش توصیفی ـ
تحلیلی است. متن اساس شاهنامۀ فردوسی تصحیح جلال خالقی‌مطلق، دورۀ 4 جلدی است.

یافته ها: در شاهنامۀ فردوسی باد با صفات باآفرین و خوش‌بو شناخته میشود.
باد بد نیز با صفاتی همچون تند، سخت، تیره و دمان همراه شده است. این عنصر بدون
در نظر گرفتن منش ایزدی ـ اهریمنی خود به یاری شاهان یا پهلوانان میشتابد و بارها
به یاری کیخسرو می‌آید. 

نتیجه گیری: باکندوکاو در روایتهای
حماسه ملی این نتیجه بدست آمد که این عنصر منش ایزدی خود را ازدست داده و بشکل یک
عنصر طبیعی درآمده که تنها به فرمان خداوند یکتا عمل میکند و غالباً پشتیبان شاه و
پهلوان سزاوار (مشروع) و پیکار به حق آنان است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1145