%0 Journal Article
%T بررسی شگردهای طنزپردازی عبید زاکانی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A علی اشرف کریمی
%A محمد خسروی شکیب
%A محمدرضا جلیلیان
%A صفیه مرادخانی
%D 2021
%\ 1399/04/12
%N 63
%V 14
%P 35-50
%K طنز
%K  هجو
%K  هزل
%K  عبید
%K  شگردهای طنزپردازی.
%X زمینه و هدف: نوع طنز بعنوان یک ژانر ادبی همواره از دیرباز در ادبیات این سرزمین با شدّت و ضعف حضور داشته است. طنز نوشته ای انتقادی است که با شهد ظرافت درآمیخته، یعنی یک طنزپرداز با زیرکی و هوشیاری و بگونه ای هنری و زیبا اعتراض خود را بیان میکند که سبب خنده مخاطب نیز بشود، نه خنده ای از سر شور و شوق، بلکه خنده ای تلخ و گزنده. درواقع طنز شیوه تکامل‌یافته هجو و هزل است. به این معنی که انتقادات بجای جنبه شخصی، جنبه عمومی یافت و نیز بجای دفاع از حقوق شخص به دفاع از حقوق جامعه پرداخت. عبید زاکانی یکی از نوابغ طنزپردازی است که از شگردهای گوناگونی برای خلق انواع طنز استفاده میکند. در این مقاله به بررسی این شگردها پرداخته شده است.
روش مطالعه: پژوهش پیش رو به روش مطالعه نظری و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته است. محدوده و جامعه مطالعاتی کلیات عبیدزاکانی به تصحیح عباس اقبال آشتیانی و کوشش پرویز اتابکی است که انتشارات زوار آن را منتشر کرده است.یافته ها: شاعران و نویسندگان طنزپرداز هر کدام به شیوه ای تقریباً معمول و رایج به این کار میپردازند؛ امّا عبید زاکانی خود خالق و مبدع شیوه های گوناگون در طنزپردازی است. او گاه به نثر و گاه به شعر، گاهی بصورت لطیفه و گاهی به شیوه اندرزنامه طنز میگوید. گاهی دست به ابداع واژه های طنزآمیز میزند، گاهی واژه ها را بصورت طنزآمیز معنا میکند. شخصیت پردازی نیز ازجمله شگردهای اوست. گاهی شخصیتهای تاریخی را دستمایه طنز خود قرار میدهد و گاهی شخصیتهای داستانی. او گاهی حیوانات را نیز بعنوان شخصیتهای داستانهای خود انتخاب میکند. عبید به ‌اندازه ای علاقه مند به بیان واقعیات و معضلات جامعه خویش است که از بکاربردن کلمات رکیک نیز دریغ نمیورزد.
نتیجه گیری: عبید از شگردهایی از قبیل استعاره تهکمیه، جناس، بازی با الفاظ، افشای بلاهت، نعل وارونه زدن، نقل حکایات فارسی و عربی، تأویل و تفسیر طنزآمیز ضرب-المثلهای رایج و استدلال طنزآمیز استفاده میکند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1134