%0 Journal Article
%T تصویرپردازی عقل در حدیقۀ سنایی و مثنوی مولوی
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A سهراب  یوسفی
%A محمدعلی خالدیان
%A حسنعلی عباسپور اسفدن
%D 2021
%\ 1399/05/05
%N 61
%V 14
%P 143-163
%K عقل
%K  سنایی
%K  مولوی
%K  حدیقه
%K  مثنوی
%K  تصویرپردازی
%K  بلاغت
%X زمینه و هدف: یکی از واژه هایی که بسامد قابل توجهی در دو اثر مهم عرفانی، حدیقۀ سنایی و مثنوی معنوی، دارد واژۀ عقل است. در واقع سنایی و مولوی سعی کرده اند با درهم آمیختن این اصطلاح عرفانی و فلسفی و دینی با زبان شاعرانه و هنرمندانۀ خویش، به تبیین و توصیف هرچه روشنتر و بهتر آن بپردازند. این پژوهش کوشیده است به مقایسه و تحلیل نحوۀ تصویرپردازی از انواع عقل در حدیقۀ سنایی و مثنوی معنوی بپردازد. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که تصاویر هنری درمورد انواع عقل چه تفاوتی با یکدیگر دارند و در هر اثر دارای چه ویژگیهای مشترک یا متفاوتی هستند؟ در این راستا تصاویر شعری درمورد انواع عقل از منظر بلاغی در این دو اثر مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته اند.روش مطالعه: روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی و روش تجزیه وتحلیل اطّلاعات، اِسنادی (کتابخانه ای) است.یافته ها: تصویرپردازی درمورد انواع عقل ازلحاظ ترتیب فراوانی در کاربرد تصاویر مجازی و آرایههای بلاغی از جمله تشبیه و استعاره اغلب مشابه است؛ اما مولانا با توجه به جایگاه علمی، فرهنگی و اجتماعی خود، هنگام سخن گفتن از عقل در مثنوی، نسبت‌به سنایی در حدیقه، کمتر از تصاویر شعری بهره برده است.نتیجه گیری: هر دو شاعر بیشترین تصویرپردازی را درمورد «عقل کل» به کار پرده اند، عقل ایمانی و عقل جزوی نیز در مراتب بعدی قرار دارند؛ چراکه در نظر ایشان عارف درطی گذراندن مراحل سیروسلوک عرفانی میتواند عقل جزوی خود را با استفاده از عقل ایمانی به عقل کلی پیوند بزند. همچنین در هر دو اثر حجم تصاویر مثبت و ممدوح درمورد عقل بیشتر از تصاویر منفی و مذموم است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1117