%0 Journal Article
%T سبک شناسی نسخۀ خطی دلگشانامه
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A رحیم سلامت آذر
%A حسین نوین
%A عسگر صلاحی
%D 2021
%\ 1399/03/18
%N 61
%V 14
%P 39-61
%K ویژگیهای سبکی
%K  نسخۀ خطی
%K  دلگشانامه
%K  آزاد
%K  حماسۀ دینی.
%X زمینه و هدف: نسخه های خطی، گنجینه های ناشناخته و ذخایر فرهنگی هر ملتی است که اهتمام به شناساندن و بررسی همه جانبۀ این آثار از وظایف اصلی محققان و پژوهشگران است. یکی از این میراث ماندگار، حماسۀ تاریخی ـ دینی دلگشانامه است که میرزا ارجمند آزاد کشمیری، آن را در موضوع قیام مختار در نیمۀ اول قرن دوازدهم هجری قمری در بحر متقارب و در 15450 بیت سروده است. هدف از این پژوهش، معرفی نسخه های خطی و بررسی ویژگیهای سبک شناسانۀ دلگشانامه از منظر زبانی، ادبی و فکری است.روش مطالعه: پژوهش پیش رو، مطالعه ای نظری است که به روش کتابخانه ای و شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. محدوده و جامعۀ موردمطالعه، نسخ خطی دلگشانامه است که در کتابخانه های ایران و جهان موجود است. یافته ها: محتوای این اثر دارای ویژگیهای سبک خراسانی از قبیل لغات و ترکیبات قدیمی، کاربرد افعال در شکل کهن، استفاده از آرایه های ادبی، تشبیهات مفرد و حسی، و کنایات قابل درک است. شاعر با ابتکار و نوآوری در بهره گیری از شگردهای بدیعی و بیانی، داشتن برخی ویژگیهای زبانی و ادبی نسبتاً بدیع و استعمال وسیع لغات و ترکیبات حماسی توانسته است امکانات زبانی را در خدمت اندیشه های دینی و موضوع حماسی اثر بکار گیرد.نتیجه گیری: نتایج تحقیق و بررسی نشانگر آن است که «آزاد» با ذوقی سرشار در سرودن این اثر خوش درخشیده و در پیروی از شاعران سبکهای پیش از خود بویژه فردوسی، سعدی و نظامی موفق بوده است. انتخاب بحر متقارب در این اثر بعلت زیادی هجاهای بلند و ختم شدن به رکن مقصور، باعث نزدیکی به اسلوب زبان حماسی شده است، توصیف قهرمانان، میدانهای جنگ، مبالغه های خیال‌انگیز و خوارق عادات و کرامات در این منظومه کاملاً مشهود است. در بخشهایی از این مثنوی بویژه ساقی نامه ها و ذکر اصطلاحات حکمی و غنایی در پند و اندرز و بیوفایی دنیا، زبان حماسی و غنایی درآمیخته است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1111