%0 Journal Article
%T مفهوم، مصادیق و کارکرد قیاسی پیر و ترکیبهای آن در دیوان سنایی غزنوی و عطار نیشابوری
%J  ماهنامه علمی سبک شناسی و تحلیلی متون نظم و نثر فارسی 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A فرزانه دستمرد
%A مسعود سپهوندی
%A قاسم صحرایی
%D 2021
%\ 0000/00/00
%N 57
%V 13
%P 131-157
%K سنایی
%K  عطار
%K  پیر
%K  مصادیق و کارکردهای پیر
%K  تشابه
%K  تفاوت
%X یکی از ابعاد لاینفک ادبیات عرفانی بحث توصیف پیران وارسته و خلوت نشینی
است که مردمان را به قطع تعلق و دلبستگی از عالم صورت و پیوستن به جهان معنا فرا
میخوانند و در سایۀ دلسوزیهای بدون چشمداشت آنان، مس وجود سالکان نوسفر به طلای
ناب مبدل میگردد. اگرچه در سیر تفکر عرفانی بر نقش پیران و مشایخ همواره تأکید شده
است اما نظر عرفان نسبت به پیران و مشایخ الزاماً یکسان نبوده و این مفهوم نیز چون
سایر مفاهیم عرفانی مسیر تکاملی را طی نموده و روزبه روز به سوی پختگی و درک درستتر
آن پیش رفته است؛ لذا شناخت و تبیین نگاه عارفان مختلف بویژه نگاه و اندیشۀ سنایی
و عطار به عنوان سرایندگان برجستۀ ادبیات عرفانی نسبت به این موضوع اهمیت ویژه ای
دارد. در آثار عرفانی سنایی و عطار، از جمله دیوان اشعارشان، سیمای درخشان پیران و
مشایخی به عنوان راهنمایان طریقت جلوه گر است که همواره در تمامی مراحل سلوک به
راهنمایی سالک میپردازند.یکی
از ابعاد قابل بررسی در دیوان
پیر غزنه و شیخ صاحبدل نیشابور که در لابلای پرده برداشتن از ویژگیهای ظاهری و
معنوی پیران دلباختۀ عرصۀ وصال بدان اشاره شده، بحث تعابیر و مصادیقی است که دو
سراینده در راستای معرفی پیران از آنها بهره برده اند.

این
دو، گاه از تعابیری نظیر شیخ، رند، ساقی، رهبر، مراد و مقتدا، صوفی، زاهد، شاه خرابات،
تشنگان کمال، راسخان دین، صائمان نهار، قائمان لیل و... بهره میگیرند و گاه پیر
فرزانۀ روحانی را به نام انبیا واولیای الهی نظیر پیامبر(ص)، خضر(ع)، عیسی و
نوح(ع)، سلیمان و ابراهیم(ع) و حضرت علی(ع)گره میزنند که وجود معنویشان شفابخش
بیماردلان و مایۀ اطمینان و آرامش سالکان عرصۀ وصال است.

این پژوهش درصدد است
تا به شیوۀ توصیفی–تحلیلی و از طریق واکاوی دقیق دیوان این دو، به بررسی مفهوم، مصادیق وکاکردهای پیر
بپردازد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1049